Samenvatting

We leven in een obesogene omgeving; een omgeving waarin de burger constant wordt uitgenodigd tot overmatig eetgedrag en waar de stimulans tot beweging nihil is. Dit heeft bijgedragen aan de toename van mensen met overgewicht. Uit cijfers van het Centraal Bureau Statistiek (CBS) uit 2015 is gebleken dat overgewicht nog steeds een grote rol speelt in de Nederlandse samenleving. In de diëtistische behandeling binnen de eerstelijnszorg staat het bewerkstelligen van gezond (eet)gedrag centraal. De diëtist heeft tot op heden alleen gebruik gemaakt van methoden die gericht zijn op de intrinsieke motivatie van de cliënt. Uit literatuuronderzoek is gebleken dat het systeem van een cliënt invloed kan hebben op het gedrag, dus ook het eetgedrag. Mogelijk kan de diëtist met behulp van systeemtherapie nog meer invloed uitoefenen op het bevorderen van gezond (eet)gedrag. De onderzoeksvraag luidde dan ook: ‘Hoe kan systeemtherapie van toegevoegde waarde zijn in de huidige diëtistische behandeling van een cliënt in de eerstelijnszorg?’ Methoden Dit kwalitatieve onderzoek is uitgevoerd met behulp van een literatuuronderzoek en diepte interviews met beroepsprofessionals (N=15). Om de kwaliteit van de literatuurstudie te waarborgen, is de literatuur geselecteerd aan de hand van de Niveaus van Evidence. Voor de diepte-interviews zijn twee groepen beroepsprofessionals benaderd, bestaande uit systeemtherapeuten ook wel de deskundigen (N=10) en diëtisten uit de eerstelijnszorg ook wel de potentiële gebruikers (N=5). Beide groepen zijn gekozen aan de hand van vooraf opgestelde criteria. Voor het afnemen van de interviews is gebruik gemaakt van een half-gestructureerde opzet, waarbij gebruik is gemaakt van een topiclijst als leidraad voor het interview. Vooraf zijn de participanten geïnformeerd over het onderzoek. De interviews zijn uiteindelijk getranscribeerd met behulp van opnames en daarna gezamenlijk gecodeerd door de onderzoekers. Resultaten Uit de resultaten van de diepte interviews is gebleken dat systeemtherapie kan worden toegepast in de diëtistische behandeling in de eerstelijnszorg, mits diëtisten hierin worden geschoold(N=15). De meerderheid van de participanten heeft dan ook aangegeven dat het gebruik van systeemtherapie van toegevoegde waarde kan zijn(N=10). Ook heeft de meerderheid aangegeven dat het mogelijk een bijdrage kan leveren aan de effectiviteit van de behandeling(N=10). Zo zou het onder meer van invloed kunnen zijn op het steunnetwerk van de cliënt(N=9) en gedragsverandering op de lange termijn(N=7). Ook zou een diëtist door het gebruik van systeemtherapie een bredere visie kunnen krijgen op de problematiek van de cliënt(N=7). Conclusie Systeemtherapie kan van toegevoegde waarde zijn in de diëtistische behandeling binnen de eerstelijnszorg in de vorm van een systemische werkwijze, mits diëtisten hierin worden geschoold. Het gebruik hiervan kan het beste alleen gericht worden op voeding gerelateerde problematiek. Verdere adviezen staan uitvoerig beschreven in de aanbevelingen. Aan de hand van de literatuur en de diepte-interviews kan systeemtherapie hoogstwaarschijnlijk bijdragen aan een grotere effectiviteit van de behandeling. Een vervolgonderzoek naar de effectiviteit van systeemtherapie in de diëtistische behandeling is dan ook op zijn plaats.