Samenvatting

Dit onderzoek is gedaan voor speciaal onderwijsschool (SO) de Widdonck te Weert. Het betreft een onderzoek naar een manier om preventief in te kunnen spelen op pestgedrag binnen het speciaal onderwijs. De doelgroep van de Widdonck bestaat voor 95% uit kinderen met een stoornis binnen het autistisch spectrum. Om dit onderzoek in te kaderen is er daarom bewust voor gekozen om het onderzoek te specificeren naar stoornissen binnen het autistisch spectrum.
De aanleiding tot het onderzoek kwam voort uit het feit dat pesten een erg actueel onderwerp is. Pesten geschied al eeuwenlang, maar is nog steeds de wereld niet uitgeholpen. De Widdonck in Weert speelde wel in op pestgedrag, alleen gebeurde dit niet volgens een specifiek plan. Dit onderzoek had dan ook als doel om een manier aan te kunnen dragen voor de Widdonck, om een stevige basis te kunnen bieden tegen pestgedrag. Uit de probleemanalyse is gebleken dat het pestgedrag op de Widdonck - door de problematieken die de kinderen met zich mee dragen – vaak anders overkomt. Echter is niet het pestgedrag de kern van dit onderzoek, maar voornamelijk de manier waarop er met pestgedrag omgegaan wordt. Leerkrachten hebben een belangrijke invloed op het gedrag van kinderen binnen de school en deze invloed kan positief worden ingezet wanneer er concrete richtlijnen worden gehanteerd op de Widdonck.
Vanuit dit punt is de volgende probleemstelling geformuleerd:
- Op welke manieren kan speciaal onderwijs de Widdonck te Weert preventief inspelen op pestgedrag tussen kinderen op hun eigen school?
Om tot een antwoord te komen op deze probleemstelling, zijn er een zestal ondersteunende deelvragen geformuleerd. Deze deelvragen hadden betrekking op de bejegening richting de doelgroep, de verschillende vormen van pesten, maar ook wat de visies van andere SO scholen zijn wat betreft het preventief inspelen tegen pesten. Deze deelvragen zijn onderzocht door middel van interviews, observaties en literatuuronderzoek. Aan het onderzoek hebben verschillende respondenten van de Widdonck te Weert bijgedragen, maar ook respondenten van externe SO scholen.
Gedurende de data-analyse kwam naar voren dat de Widdonck te maken heeft met verschillende vormen van pesten. Namelijk fysiek-, verbaal- en cyberpesten. Wat betreft de bejegening richting kinderen met een stoornis binnen het autistisch spectrum, zijn er acht elementen genoemd die belangrijk zijn voor de verscheidene leerkrachten op de Widdonck. Hieruit was te concluderen dat de rode draad mist in de aanpak en bejegening van de doelgroep. Ook kwam naar voren dat er verschillende aanpakken werden gehanteerd wanneer zich een probleemsituatie voordoet. Echter vinden alle respondenten het wel belangrijk dat het probleem in samenspraak met de kinderen wordt opgelost. Het effect van de huidige aanpak is niet duidelijk naar voren gekomen in het onderzoek. De respondenten geven wel aan dat het belangrijk is om een probleem op te lossen vanuit jouw persoonlijke band met het kind. Als laatste komt er uit de data-analyse naar voren dat een preventief programma moet bijdragen aan een positief klimaat binnen de school. Ook is de meerderheid van de respondenten het er over eens dat wanneer er een programma wordt geïmplementeerd, dit op schoolbreed niveau het meeste effect zou kunnen hebben.
Vanuit al deze verzamelde gegevens kon er worden geconcludeerd dat er meerdere manieren zijn om preventief in te spelen op pestgedrag. Echter kan er worden gesteld dat het programma de vreedzame school het beste resultaat zou kunnen bieden voor de doelgroep en de leerkrachten van SO de Widdonck te Weert. Er wordt daarom aanbevolen om een workshop te volgen over de vreedzame school en de eerste stappen te ondernemen om de vreedzame school te kunnen implementeren binnen de Widdonck.