Samenvatting

Deze scriptie is geschreven in het kader van mijn afstuderen aan de Fontys Hogeschool voor Pedagogiek te Tilburg. Centraal staat welke sociale vaardigheden extra training nodig hebben bij adolescenten met een licht verstandelijke beperking (verder te lezen als LVG) om te komen tot een goede werkhouding. Het doel van dit afstudeerproject is tweeledig, namelijk enerzijds het achterhalen in welke sociale vaardigheden, die nodig zijn om te komen tot een goede werkhouding, adolescenten met een LVG tekort schieten op stageplaatsen en/of werkplaatsen en anderzijds het bekijken welke van deze sociale vaardigheden getraind kunnen worden in het arbeidstrainingscentrum van de Herman Broeren School.

Het literatuur- en praktijkonderzoek is opgesteld om het bovenstaande doel te bereiken. De centrale onderzoekvraag die hierbij naar voren kwam is als volgt:
"Welke specifieke sociale vaardigheden moeten bij adolescenten met een licht verstandelijke beperking getraind worden om te komen tot een goede werkhouding?"

Om te komen tot het beantwoorden van deze onderzoeksvraag, is deze opgedeeld in verschillende deelvragen, te noemen:
• Wat is een (licht) verstandelijke beperking?
• Wat zijn sociale vaardigheden?
• In welke sociale vaardigheden komen adolescenten met een LVG tekort?
• Wat is het belang van sociale vaardigheden voor beroepshouding?
• Welke sociale vaardigheden hebben adolescenten met een LVG nodig om een goede werkhouding aan te kunnen nemen?
Allereerst wordt er buitenom deze deelvragen ingegaan op de beschrijving van de stageverlenende instelling. Samen met de beantwoording van bovenstaande deelvragen vormt dit het literatuuronderzoek. Het praktijkonderzoek is opgesteld door middel van beantwoording van een enquête door 33 respondenten. In deze enquête wordt besproken welke sociale vaardigheden prioriteit hebben, hoe vaak ze voorkomen, welke aspecten van belang zijn en welke aspecten extra training nodig hebben.
Voor de beantwoording van de onderzoeksvraag is zowel het literatuur- als het praktijkonderzoek van belang. In het laatste hoofdstuk wordt door middel van een vergelijking van het literatuur- en praktijkonderzoek een conclusie gegeven waaruit de aanbevelingen voor de stageverlenende instelling uit voort komen.
Zowel uit het literatuur- als het praktijkonderzoek komt naar voren dat adolescenten met een lichtverstandelijke beperking extra training nodig hebben in een aantal sociale vaardigheden, namelijk: doorzettingsvermogen, contactvaardigheid, kritisch beoordelen, ontvangen van kritiek en teamwork. Deze vaardigheden zijn opgedeeld in een aantal aspecten om het zo nog specifieker aan te geven waarin extra training nodig is. Adolescenten met een licht verstandelijke beperking hebben door hun handicap moeite met het (juist) toepassen van sociale vaardigheden. Ze beschikken over een verminderd intellectueel vermogen, een globale algehele verlaging van de intelligentie en over een aantal beperkingen in het aanpassingsgedrag, waaronder in de sociale vaardigheden, wat het voor hen moeilijk maakt. Het is van belang dat zij getraind worden in sociale vaardigheden, omdat deze van groot belang zijn voor de werkhouding van adolescenten op de werkvloer. Door extra training aan te bieden kunnen zij zich ontwikkelen en ontplooien in de wereld van arbeidstoeleiding. Uit het praktijkonderzoek blijkt dat er bij het trainen rekening gehouden moet worden met het niveau van de adolescent en dat het per uitstroommogelijk kan verschillen welke aspecten extra training nodig hebben. Uitstroommogelijkheden zijn: dagbesteding, sociale werkvoorziening of het vrije bedrijf.

De aanbevelingen die voort komen uit bovenstaande informatie zijn als volgt: extra training aanbieden in de vaardigheden doorzettingsvermogen, contactvaardigheid, kritisch beoordelen, ontvangen van kritiek en teamwork, bekijken welke overige aspecten aandacht verdienen, rekening houden met het gegeven dat binnen elke uitstroommogelijkheid andere aspecten van sociale vaardigheden extra training nodig hebben bij adolescenten met een licht verstandelijke beperking.