Samenvatting

Samenvatting; Begeleid spel als invalshoek. Balans tussen begeleid spelen en spelen. Spelen is voor ieder kind de meest natuurlijke en spontane vorm van bewegen. Vanuit het spel ontwikkelt het kind sociale- en motorische vaardigheden. Ik heb de afgelopen jaren opgemerkt dat leerlingen van groep 1 / 2 een groot verschil in motorische ontwikkeling laten zien. Ik heb onderzocht wat de buitenruimte kan betekenen voor bewegen voor alle kinderen van de onderbouw. De speelplaats is een ideale plek op school waar deze vaardigheden gestimuleerd kunnen worden en waardoor de 'vrije tijd' van het kind op school zinvol kan worden besteed. Jonge kinderen brengen immers 25 - 30% van hun tijd door op de buitenspeelplaats. (Caminada, 2012). Deze tijd kan effectief gebruikt worden als leerkrachten planmatig te werk gaan om de ontwikkelwaarde van buitenspel te benutten. Vrijheid in het spel betekent niet dat deze vrijblijvend is. Ik heb gebruik gemaakt van theorieën van pedagogen met nieuwe inzichten over 'spelen en begeleid spelen'. Begeleid spel op de buitenspeelplaats is binnen het onderwijs voor jonge kinderen nog niet vanzelfsprekend. Leerkrachten zijn veelal bezig als pleinwacht, observator en stimuleren naar eigen inbreng het spel. Extra initiatieven om het bewegingsgedrag van kinderen te ontwikkelen/ stimuleren worden niet of nauwelijks genomen. Om jonge kinderen optimaal van de ontwikkelingskansen van buitenspel te laten genieten wordt buitenspel naar mijn mening te weinig als instrument ingezet Dit onderzoek is een uitwerking van bewegingsstimulering, door het ontwikkelingsgerichte thema vanuit de klas mee naar buiten te nemen, met behulp van ontwikkelingsgerichte interventies. De extra oefenmomenten in dit onderzoek met uitdagende materialen op de buitenspeelplaats geven de kinderen met een vertraagde motorische ontwikkeling kansen om de grenzen van hun mogelijkheden te verleggen. Om de motorische vaardigheden van kinderen goed in beeld te krijgen, zijn observaties met een leerlingvolgsysteem afgenomen van van Gelder en Stroes (2010). Hieruit zijn vier kinderen geselecteerd met een motorische ontwikkelingsvertraging. Om de kwaliteit van het onderwijsaanbod te verbeteren heb ik vanuit de visie Ontwikkelings Gericht Onderwijs, gericht op de vaardigheid 'gooien- vangen', acht activiteiten met betekenisvolle interventies tijdens begeleid buitenspel ingezet. De activiteiten zijn uitgewerkt met het observatie- en planningssysteem van Basisontwikkeling (HOREB-PO). Binnen dit onderzoek heb ik met vier kinderen op de buitenspeelplaats mee gespeeld met het spel van het kind binnen de zone van naaste ontwikkeling om zo het kind uit te dagen om te ondernemen waar het net aan toe is. Er wordt dieper ingegaan op de betekenis en observatie van welbevinden en betrokkenheid van kleuters en of de betrokkenheid van kinderen bij het thema 'Woeste Willem' effect had tijdens het begeleidspel buiten. Aan de hand van een schaalvragenlijst konden de kinderen van zichzelf aangeven hoe goed zij de vaardigheid gooien - vangen konden uitvoeren vóór en na de acht interventies. Ik heb als leerkracht voor mijn collega's model gestaan om hen te betrekken bij begeleid buitenspel. Mijn collega's vulden daarna vragenlijsten in om de visie op begeleid buitenspel te peilen. Deze informatie is gebruikt voor mijn school om voor de toekomst veranderingen mogelijk te maken. Van de verschillende onderzoeksfases en de gebruikte instrumenten is een weergave gemaakt. Uit dit onderzoek is voor mij vast komen te staan, dat individuele instructies die gericht zijn op motorische minder vaardige kinderen tijdens het buitenspel, kunnen leiden tot een aanzienlijke verbetering van de kwaliteit van de beweging. De resultaten van de vier kinderen lieten zien dat alle kleuters een vooruitgang op motorische vaardigheden hadden. Door het thema vanuit de klas mee naar buiten te nemen is er een hoge betrokkenheid waar te nemen. Als leerkracht/onderzoeker heb ik ervaren dat de leerkracht zich ervan bewust moet zijn dat hij/zij een cruciale rol speelt tijdens het begeleid buitenspel