Samenvatting

In onze samenleving wordt gestreefd naar een inclusieve samenleving en daarbij ook naar inclusief onderwijs. Hiermee beoogt men gelijke kansen voor iedereen zodat ook de leerlingen/studenten met extra ondersteuningsbehoeften, zoals leerlingen en studenten met autisme, zich maximaal kunnen ontwikkelen en optimaal kunnen participeren in onze maatschappij (College voor de rechten van de mens, z.j.; Defence for Children, 2018; Expertisecentrum inclusief onderwijs, 2017). Ondanks dit streven, dat is vastgelegd in een VN-verdrag (Rijksoverheid, z.j.-b; Ledoux, 2016), blijkt de studievertraging en – uitval op het hbo onder deze groep studenten hoger te liggen dan bij studenten zonder extra ondersteuningsbehoeften (Inspectie van het onderwijs; 2018). Tijdig de juiste begeleiding bieden aan leerlingen en studenten met autisme tijdens de transitie van voortgezet onderwijs naar hbo is cruciaal aangezien de transitie een belangrijk risicomoment is voor vroegtijdig studie uitval (Nederlandse Vereniging voor Autisme, z.j.; Baat, Messing & Prins, 2014).

Het doel van het onderzoek is om kennis en inzicht te krijgen over de specifieke begeleiding die leerlingen en studenten met autisme tijdens de transitie van v(s)o naar hbo nodig hebben. Hiervoor is de volgende hoofdvraag opgesteld:

Op welke manier kunnen begeleiders van Zorgorganisatie X, de leerlingen en studenten met autisme die zij begeleiden, passend ondersteunen bij de transitie van v(s)o naar hbo in de regio Eindhoven?

Om antwoord te kunnen krijgen op de onderzoeksvraag, is eerst een theoretisch onderzoek gedaan. Aan de hand van de inzichten vanuit het theoretisch onderzoek zijn de onderwerpen bepaald die de onderzoeker bij respondenten wilde bevragen in de praktijk. Er is gekozen voor kwalitatief onderzoek waarbij via semi-gestructureerde interviews respondenten bevraagd zijn over hun ervaringen en visie met betrekking tot het onderzoeksonderwerp. De respondenten bestaan uit studenten, onderwijsprofessionals uit het v(s)o en hbo en begeleiders van zorgorganisatie X. Door verschillende partijen te interviewen die betrokken zijn bij een dergelijke transitie, wordt vanuit een breed perspectief inzicht gegeven over de benodigde begeleiding van leerlingen en studenten met autisme tijdens de transitie.

Uit het theoretisch onderzoek en de interviews is gebleken dat een deel van de leerlingen en studenten met autisme echt extra ondersteuning nodig heeft tijdens de transitie om studievertraging- en uitval te voorkomen. In de voorbereiding op het hbo zijn een realistisch zelfzicht en heldere verwachtingen over de opleiding en de bijbehorende beroepsperspectieven belangrijk om een juiste studiekeuze te kunnen maken. Bij de start op het hbo is het van belang de studenten wegwijs te maken in de manier van onderwijs en daarnaast ook op praktisch gebied zoals het gebouw, het reizen, de systemen die gebruikt worden, de manier van toetsen en (groeps)opdrachten maken en de beschikbare ondersteuningsmogelijkheden, voorzieningen en speciale regelingen. Een vast aanspreekpunt tijdens de transitie is van belang. De begeleiding is altijd maatwerk en is voornamelijk gericht op de vaardigheden die juist voor de leerling en studenten met autisme lastig zijn vanuit hun vaak zwakke beperkte TOM en zwakke CC en EF en hun bijzondere informatie en prikkelverwerking. Voor het kunnen begeleiden van deze groep leerlingen en studenten is specialistische autismekennis nodig om gedrag juist te kunnen duiden en de juiste ondersteuning in te kunnen zetten.

Aan de hand van de conclusies, zijn aanbevelingen gedaan om de begeleiding te kunnen realiseren die de leerlingen en studenten met autisme nodig hebben tijdens de transitie van v(s)o naar hbo.