Samenvatting

Op basisschool de C. zijn er in beide groepen zes problemen met het pedagogisch klimaat. Die problemen hebben betrekking op de onderlinge leerling-relaties waardoor er een negatieve sfeer in de groep heerst. Voor de leerlingen, maar ook voor de leerkrachten is dat geen fijne sfeer om in te werken. Samen met mijn medestudent Marleen van der Sangen gaan we het pedagogisch klimaat in de groepen zes onderzoeken, met als hoofddoel om de onderlinge leerling- relaties te verbeteren. Marleen van der Sangen en ik zullen beide een afzonderlijke groep zes begeleiden in dit proces. Ik begeleid groep 6a van basisschool de C. In de huidige situatie van groep 6a van basisschool de C. gaan leerlingen negatief met elkaar om. Het is belangrijk dat er in groep 6a van basisschool de C. een positieve sfeer gaat heersen, waarin leerlingen zich op een positieve manier kunnen ontwikkelen en op een positieve manier kunnen deelnemen aan het onderwijsproces. Volgens Bakker-De Jong en Mijland (2009) en Van Engelen (2007) zal een groep met een positieve sfeer, een positieve invloed hebben op het leer- en leefklimaat. In elke groep, of deze nu positief of negatief is, bestaan er regels die bepalen welk gedrag er in de groep "normaal" of "abnormaal" wordt gevonden; de groepsnormen. Groepsnormen zijn ongeschreven groepsregels die gelden voor iedereen in de groep (Remmerswaal, 2006; Van Engelen, 2007; Johnson & Johnson, 2011). Naast de groepsnormen ontstaan er in elke groep, ongeacht of deze nu positief of negatief is, rollen die typerend zijn voor de groep (Van Engelen, 2007). Een preventieve aanpak in groep 6a van basisschool de C. is niet meer mogelijk. Daarom wordt er gebruik gemaakt van een curatieve aanpak die de onderlinge leerling-relaties kan verbeteren; de "zessporenaanpak". Het doel van deze aanpak is om leerlingen bewust te laten werken aan nieuwe groepsnormen die positief zijn geformuleerd en die de groep zelf heeft samengesteld (Van Engelen, 2011). In het onderzoek worden alleen de eerste drie sporen uitgevoerd. Voor de interventieperiode "spoor 3" hebben Marleen van der Sangen en ik een speciale werkwijze ontwikkeld: het actieplan. In het actieplan zullen de leerlingen gedurende zes weken door middel van groepsbevorderende oefeningen bewust worden gemaakt van de nieuwe groepsnormen. Om antwoord te krijgen op de onderzoeksvraag is het van belang een goed plan te maken dat zich richt op het verzamelen van gegevens. Er is gekozen voor de volgende methoden: vragenlijsten (Klimaatschaal, sociogram, Quickscan positieve of negatieve groep en checklist rolherkenning), observaties in de groep en interview met de leerkrachten van groep 6 van basisschool de C. Wanneer er wordt gekeken naar de resultaten van groep 6a kan geconcludeerd worden dat het bespreekbaar maken van het probleem (spoor 1), het maken van nieuwe groepsafspraken (spoor 2) en het actieplan met groepsbevorderende oefeningen voor het inslijpen van de groepsafspraken (spoor 3) zowel een positief effect hebben op de leerlingen als de leerkrachten van groep 6a van basisschool de C. De interventies in groep 6a van basisschool de C. hebben effect gehad op de onderlinge leerling-relaties en sfeer in de groep. De opbrengsten die de groep nu heeft bereikt, zijn veranderingen voor een korte termijn. Willen de leerkrachten van groep 6a een blijvende verandering op de onderlinge leerling-relaties en sfeer in de groep realiseren, dan zal hier door de leerkrachten en leerlingen gedurende het schooljaar aan gewerkt moeten blijven. Naast de hiervoor beschreven aanpak in groep 6a van basisschool de C. zou ik de schoolleiding willen adviseren om het belang van het groepsproces over te brengen op de leerkrachten. Overal waar zich nieuwe groepen vormen, hoort veel aandacht te zijn voor het groepsproces, ook wanneer de groep vrijwel ongewijzigd blijft in het nieuwe schooljaar