De grootste kennisbank van het HBO

Inspiratie op jouw vakgebied

Vrij toegankelijk

Terug naar zoekresultatenDeel deze publicatie

Technologische toepassingen in de woningen van mensen met autisme: hulp of risico?

Rechten: Alle rechten voorbehouden

Technologische toepassingen in de woningen van mensen met autisme: hulp of risico?

Rechten: Alle rechten voorbehouden

Samenvatting

Dit praktijkonderzoek gaat over de technologische toepassingen (domotica) in de woningen van normaal begaafde mensen met een autisme spectrum stoornis (ASS). Het kwaliteitsproject is afkomstig van het Lectoraat Levensloopbegeleiding bij autisme, dat praktijkonderzoek doet naar de inrichting en inhoud van de bijpassende levensloopgerichte ondersteuning bij mensen met ASS. De vraag vanuit het Lectoraat is: in hoeverre is domotica een hulpmiddel ten aanzien van de zelfredzaamheid bij normaal begaafde mensen met een autisme spectrum stoornis?
ASS is een gedragsstoornis die valt onder de DSM-IV classificatie (APA, 1994). In de DSM-IV classificatie worden de kenmerken van ASS in drie groepen verdeeld. Deze drie groepen bestaan uit: beperkingen in de sociale interactie, beperkingen in de communicatie en beperkte, zich herhalende stereotiepe patronen van gedrag, belangstelling en gedrag. Onder deze kenmerken worden een aantal gedragingen beschreven die typerend zijn voor deze groep. Een voorbeeld van gedragingen bij beperkingen in de sociale interactie zijn: duidelijke stoornissen in het gebruik van verschillende vormen van non-verbaal gedrag, zoals oogcontact, gelaatsuitdrukking, lichaamshouding en gebaren om de sociale interactie te bepalen. Onder een gedraging bij beperkingen in de communicatie kan er gedacht worden aan een achterstand in of volledige afwezigheid van de ontwikkeling van de gesproken taal (niet samengaand met een poging dit te compenseren met alternatieve communicatiemiddelen zoals gebaren of mimiek). En een gedraging uit de laatste groep van ASS, namelijk: beperkte, zich herhalende stereotiepe patronen van gedrag, belangstelling en activiteiten, is een bovenmatige belangstelling voor één of meer stereotiepe en beperkte patronen die abnormaal is ofwel in intensiteit ofwel in richting (Autivision, 2012).
Geschat wordt dat 25 à 30 mensen op de 10.000 ASS hebben. Als we kijken naar alle mensen met een ASS verwante contactstoornis, dan komt het neer op een aantal van 60.000 in Nederland.
Mensen met ASS zullen met deze handicap moeten leren leven, want het is niet van voorbijgaande aard. Hierdoor zijn ze hun hele leven extra afhankelijk van anderen (Dr. Leo Kannerhuis, 2012). Deze afhankelijkheid zorgt ervoor dat mensen met ASS levensloopbegeleiding nodig hebben. Dit is begeleiding gedurende het hele leven, maar gericht op het heden en de toekomst van de persoon met ASS (Nas, 2011). De begeleiding die een persoon met ASS nodig heeft, zal per persoon anders ingevuld dienen te worden. De mate van zelfredzaamheid zal namelijk per persoon verschillen. Om deze reden moet er voor een goede begeleiding naar de individuele zorgvraag gekeken worden en de mogelijkheden van de cliënten met ASS. Om het niveau van zelfredzaamheid vast te stellen, kan er gebruik gemaakt worden van een schaal die zelfredzaamheid van de cliënt meet (Aldershof & van den Berg, 2010). Daaruit kan vastgesteld worden op welke vlakken de cliënt met ASS hulp nodig heeft.
Nu bestaat er een nieuw fenomeen dat een stap maakt naar een andere manier van begeleiden van mensen met ASS in hun dagelijks leven, met de bedoeling de zelfredzaamheid te bevorderen. Dit is begeleiding met behulp van e-health middelen (domotica en ICT toepassingen).
Domotica is een verzamelbegrip voor technische voorzieningen in en om de woning die vaak gecombineerd worden met ICT. Over domotica wordt gezegd dat het kan bijdragen aan het besparen van energie en zorgen voor meer comfort en veiligheid (Bouwkennis, 2011). Volgens Lepelaars(2011) wordt domotica veelal ingezet voor mensen met een functiebeperking. Domotica helpt hen een meer zelfstandig leven te leiden. Dit blijkt ook uit het onderzoeksrapport van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ), 2008. Hierin wordt benoemd dat de twee meest genoemde voordelen in de bestudeerde literatuur zijn, het (langer) zelfstandig kunnen blijven wonen en het vergroten van de zelfstandigheid. Daarnaast wordt door het inzetten van domotica niet alleen de zelfstandigheid, maar ook de veiligheid van de cliënt vergroot (Borghans, Cihangir & van der Velde, 2008).
5
Het inzetten van domotica brengt ook nadelen met zich mee. Zo bestaat er de kans dat zich een storing voor doet in de techniek. Dit betekent dat er geen melding gegenereerd wordt op een moment dat dit wel zou moeten, of andersom. Dit nadeel kan grote risico’s met zich mee brengen. Een ander nadeel is dat er tijd zit tussen het moment van alarmering en het moment dat de begeleiding fysiek aanwezig kan zijn (Borghans et al., 2008).
Delfos en Gotter (2008) stellen dat ondersteuning uit de directe omgeving voor conflicten kan zorgen. De persoon met ASS kan behoefte hebben aan zijn eigen manier van leven en vindt dan dat anderen zich bemoeien met zijn zaken. Domotica kan hierop een uitkomst zijn, omdat mensen met ASS hierdoor minder hulp nodig hebben van hun omgeving. Nu vindt er een samenwerking plaats tussen het Dr. Leo Kannerhuis (gespecialiseerde instelling voor mensen met een ASS), de RIBW Arnhem Veluwevallei (instelling voor beschermd wonen), het Lectoraat Levensloopbegeleiding bij Autisme (gevestigd op de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen) en de Brouwerijschool (school voor speciaal onderwijs). Deze vier organisaties gaan op zoek naar innovatieve methodes om het leven van mensen met ASS te verbeteren en hen zo zelfstandig mogelijk te maken. Het eventueel inzetten van domotica, om zo de zelfredzaamheid te bevorderen van mensen met autisme, is een veel besproken onderwerp binnen deze vier organisaties.
Het Lectoraat levensloopbegeleiding bij Autisme heeft in samenwerking met het Dr. Leo Kannerhuis en het project ‘E-Xperience’ een onderzoek lopen naar de inzet van e-health middelen (domotica en ICT-toepassingen) op de invulling van de levensloopbegeleiding bij mensen met ASS (Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, 2012). Daarbij heeft het lectoraat de volgende vraagstelling liggen: In hoeverre is domotica een hulpmiddel ten aanzien van de zelfredzaamheid bij normaal begaafde mensen met een autisme spectrum stoornis?

Toon meer
OrganisatieHogeschool van Arnhem en Nijmegen
OpleidingVerpleegkunde
AfdelingAcademie Gezondheid en Vitaliteit
Academie Mens en Maatschappij
LectoraatLevensloopbegeleiding bij Autisme
PartnerDr. Leo Kannerhuis/RIBW Arnhem/de Brouwerijschool
Datum2017-01-25
TypeBachelor
TaalNederlands

Op de HBO Kennisbank vind je publicaties van 26 hogescholen

De grootste kennisbank van het HBO

Inspiratie op jouw vakgebied

Vrij toegankelijk