Samenvatting

Aanleiding: De huidige samenleving is een obesogene samenleving waarin de ongezonde keuzes de meest voor de hand liggende zijn. De Gezonde Sportkantine is een campagne dat de gezonde voedingskeuze wil stimuleren door het gezonder maken van het kantineaanbod. Toch lijkt een gezonder aanbod niet te leiden tot het maken van een gezonde keuze in de sportkantine. In het huidige onderzoek is onderzocht welke factoren de voedingskeuze beïnvloeden en hoe het maken van een gezonde voedingskeuze door sporters in de sportkantine bevorderd kan worden.
Methode: In het literatuuronderzoek is onderzocht wel gedragsmodel het meest bruikbaar is om het voedingsgedrag van sporters in de sportkantine in kaart te brengen. Het voedingsgedrag is hierbij wat sporters eten en drinken in de sportkantine waarbij onderscheid is gemaakt in gezonde en ongezonde producten. Ook zijn diverse interventiemethodieken geanalyseerd op effectiviteit. In het praktijkonderzoek is het voedingsgedrag van twintig sporters onderzocht door het kwalitatief toetsen van het I-Change Model. Daarnaast is het voedingsaanbod in de kantine geïnventariseerd en is de behoefte aan gezonde producten onderzocht.
Resultaten: Effectieve methoden om het voedingsgedrag in kaart te brengen zijn verandering van het voedingsaanbod, voedingswaarde-etikettering en het stopsignaal.
Een gezonde keuze kon in elke kantine gemaakt worden. De gezonde producten waren niet in elke kantine zichtbaar. De sporters kochten voornamelijk ongezonde producten in de kantine. Geen enkele sporter vond zijn/haar voedingsgedrag gezond. Het maken van een ongezonde voedingskeuze in de sportkantine werd beïnvloed door het verleden gedrag, het tijdstip, het gezonde gedrag buiten de sportkantine, de beperkte beschikbaarheid van (lekker) gezond voedsel, geen risicoperceptie, de affectieve attitude van ongezond (‘lekker’), gedrag van anderen en geen intentie hebben om gezond te eten. Een gezonde keuze werd bepaald door het tijdstip (voor de wedstrijd of doordeweeks).
Elf sporters hadden behoefte aan een gezonder aanbod, dertien sporters zouden vaker een gezonde keuze maken indien het aanbod gezond en lekker zou zijn.
Conclusie: Het maken van een gezonde voedingskeuze door sporters kan bevorderd worden door het kantineaanbod gezonder en lekkerder te maken. Het stoplichtsignaal en de voedingswaarde-etikettering zijn effectieve interventies om in te zetten bij de sporters in de precontemplatiefase. Deze methodieken kunnen sporters bewuster maken van hun voedingsinname in de sportkantine. Informatieverstrekking kan ten slotte het belang van goede voeding benadrukken.
Aanbevelingen: Kantinebeheerders dienen overtuigd te worden om gezonde producten aan te bieden aangezien er wel vraag naar is. Er kan geëxperimenteerd worden met gezonde producten om te kijken wat voor effect dit heeft op de verkoop. Het aanbod dient gezond én lekker te zijn. Bovendien moeten de gezonde producten opvallen. Ook dienen sporters bewust gemaakt te worden van het belang van gezonde voeding in de sportkantine met behulp van de stoplicht-methodiek. Ten slotte is een cultuurverandering wenselijk om de gezonde keuze de normale keuze te maken.