De grootste kennisbank van het HBO

Inspiratie op jouw vakgebied

Vrij toegankelijk

Terug naar zoekresultatenDeel deze publicatie

Denken buiten kade(r)s: adaptatie strategie stedelijk buitendijks Rotterdam

Open access

Rechten:

Denken buiten kade(r)s: adaptatie strategie stedelijk buitendijks Rotterdam

Open access

Rechten:

Samenvatting

Klimaatverandering is één van de grootste uitdagingen waar we de komende decennia mee te maken hebben. Het stijgen van de zeespiegel hoort hierbij. In Nederland krijgen we volgens de KNMI-scenario’s van 2014 te maken met 26 tot 82 cm zeespiegelstijging in de komende eeuw. Voor de buitendijkse gebieden van Rotterdam heeft dit veel gevolgen. Buitendijkse gebieden zijn namelijk niet beschermd door een dijk, wel ligt het maaiveld hoog waardoor de risico’s in de buitendijkse gebieden op een overstroming relatief laag zijn. Ook de deltawerken verlagen het risico, ze zorgen ervoor dat de kans op een overstroming enorm verlaagd wordt. De Maeslandtkering draagt hier op dit moment goed zijn steentje aan bij, maar in 2070 wordt deze kering afgeschreven. Nederland weet nog niet zo goed wat dit gaat betekenen, komt er een nieuwe kering? Wordt het sluitpeil verhoogd zodat de kering langer mee kan gaan? Kortom, de toekomst is onzeker voor de buitendijkse gebieden van Rotterdam, en met de zeepspiegelstijging om de hoek kan Rotterdam zich maar beter voorbereiden op hoge waterstanden op de Maas.

De hoofdvraag van het onderzoek luidt als volgt: Hoe kunnen de risico’s, gevormd door hoogwater vanuit de rivier de Maas, in de uitgekozen pilotgebieden van Rotterdam - met toepassing van de toolbox waterveilig leven buitendijks - het beste worden gereduceerd of beheersbaar gemaakt worden met oog op de voorspelde klimaatscenario’s voor 2050 en 2100?
Hierbij wordt er gefocust op de buitendijkse pilotgebieden Noordereiland, Kop van Feijenoord en de Esch.

Onderzoeksmethodes
Door middel van literatuuronderzoek, data-/ kaartenanalyses, observatieonderzoek, ontwerpend onderzoek en werksessies is de hoofdvraag zo goed mogelijk beantwoord. Ontwerpend onderzoek staat het meest centraal waardoor het mogelijk werd om verschillende ideeën te onderzoeken en uit te werken. Tijdens het onderzoek zijn er veel stedenbouwers, landschapsarchitecten, wateringenieurs, planologen en projectmanagers rond de tafel gekomen om het gesprek te voeren over de adaptiviteit van de buitendijkse gebieden en hoe dit het beste vorm gegeven kan worden.

Resultaten
Uit de analyse van de pilotgebieden zijn een aantal belangrijke bevindingen gedaan. Noordereiland heeft de status van een beschermd stadsgezicht en hier vinden weinig ontwikkelingen plaats in de toekomst. Dit houdt in dat de panden die op Noordereiland staan niet zomaar gesloopt zullen worden en er ook weinig ontwikkelingen zijn, hierdoor zijn er minder kansen om de waterveiligheid mee te koppelen vanuit herontwikkeling. Wel is het nemen van adaptieve maatregelen bij Noordereiland enorm van belang omdat het gebied nu al 1 á 2 keer per jaar overstroomd.
Kop van Feijenoord (KvF) kent veel sociale huurwoningen in het gebied staan. Deze sociale huurwoningen worden op een gegeven moment afgeschreven waarbij er een kans ontstaat op een sloop-nieuwbouw situatie. Bij deze ontwikkeling kan de nieuwe bebouwing aangepast worden op hoogwater. Ook zijn er veel bouwprojecten gepland in het gebied wat de mogelijkheid biedt waterveiligheid mee te koppelen met ontwikkelingen. Tevens is er uit de werksessie van KvF gebleken dat Upfield uit het gebied weg gaat en zijn bezit wil verkopen. Upfield zit op de meest prominente locatie om de waterveiligheid van een groot deel van het gebied op te pakken omdat op deze locatie het water naar binnen komt. Dit brengt veel kansen.
De Esch heeft als voordeel dat veel percelen van het gebied in eigendom is van de gemeente. Het gebied is ook één van de ontwikkellocaties in de gebiedsuitwerking Alexander tot Zuidplein (onderdeel omgevingsvisie Rotterdam). Mogelijk zal het gebied met zo’n 35% verdichten. Bij de Esch kunnen er dus grote plannen bedacht worden omdat hier veel meekoppelkansen zijn met het bouwen van woningen. De urgentie om adaptieve maatregelen te nemen ligt hier hoog gezien de rijksmonumenten en de hoeveelheid vastgoed en gronden die zullen onderlopen bij een calamiteit. Ook bleek uit de weksessie van de Esch dat de woningen langs de primaire dijkkering, die op het natste punt staan, binnenkort worden afgeschreven. Hierbij kan er een sloop-nieuwbouw situatie ontstaan. Dit betekent dat een heel groot deel van de grond waterveilig kan worden ingericht.
Vanuit de analyse zijn er verschillende maatregelen per pilotgebied toegepast met behulp van de opgestelde toolbox voor waterveilig leven buitendijks. Hierbij zijn er ‘leven met water’ en ‘water buiten de deur houden’ situaties geschetst.

Conclusie
In het onderzoek zijn verschillende scenario’s getoond hoe de buitendijkse gebieden Noordereiland, Kop van Feijenoord en de Esch adaptief ingericht kunnen worden zodat ze klaar zijn voor het hoge water op de Maas. De maatregelen laten een mogelijke groei zien die de gebieden kunnen doormaken van nu tot 2100. Bij gebiedsontwikkelingen is het van belang om de waterveiligheid meteen mee te nemen. Hier is een goede samenwerking voor nodig met veel verschillende partijen. Het wordt steeds urgenter om de waterveiligheid in de buitendijkse gebieden op te pakken omdat hier steeds meer woningen en andere functies worden bijgebouwd.

Aanbevelingen
Het is van belang om dieper onderzoek te doen naar de werking van de verschillende maatregelen. Hierbij moet er uitvoeriger en diepgaander gekeken worden naar de haalbaarheid van de verschillende maatregelen. Ik adviseer de gemeente vervolgonderzoek uit te voeren, waarbij partijen buiten de gemeente participeren in onderzoek en te maken keuzen. Dit onderzoek is intern binnen de gemeente Rotterdam uitgevoerd.

Toon meer
OrganisatieHogeschool Rotterdam
OpleidingWatermanagement
AfdelingIGO
PartnerGemeente Rotterdam
Datum2021-06-17
TypeBachelor
TaalNederlands

Op de HBO Kennisbank vind je publicaties van 26 hogescholen

De grootste kennisbank van het HBO

Inspiratie op jouw vakgebied

Vrij toegankelijk