De grootste kennisbank van het HBO

Inspiratie op jouw vakgebied

Vrij toegankelijk

Terug naar zoekresultatenDeel deze publicatie

Nijkerkse bouwstijl en bouwhistorisch onderzoek: Molenplein 23, 24, 25 te Nijkerk

Rechten: Alle rechten voorbehouden

Nijkerkse bouwstijl en bouwhistorisch onderzoek: Molenplein 23, 24, 25 te Nijkerk

Rechten: Alle rechten voorbehouden

Samenvatting

De afstudeeropdracht omvat een bouwhistorisch / cultuurhistorisch onderzoek naar 2 pakhuizen uit omstreeks 1780 te Nijkerk, met daar aanvast gekoppeld een onderzoek naar de plaatselijk genoemde “Nijkerkse Bouwstijl”.

De scriptie begint met een inleidend stuk over Inlandse Tabak, aangezien dit te maken heeft met de oorsprong van de pakhuizen, en nauw verbonden is met de Nijkerkse geschiedenis.
Samenvatting Nijkerkse bouwstijl:
Aangezien men in Nijkerk vaak spreekt over een zogenaamde Nijkerkse bouwstijl, wordt veelal aangenomen dat ze een eigen bouwstijl heeft, zonder dat er verder diep op ingegaan wordt. De gebouwen in Nijkerk die volgens de stichting Oud Nijkerk en Stichting Stadsgezicht Nijkerk vallen onder de Nijkerkse bouwstijl komen uit ongeveer 1800. Alleen gebouwen met een bedrijfs- of pakhuis functie en de wat grotere stadswoningen zouden onder de Nijkerkse bouwstijl vallen.

De betreffende gebouwen hebben allen een tuitgevel van baksteen, en hebben meestal een hijsbalk, en anders heeft deze er oorspronkelijk wel gezeten.
De daken zijn altijd zadeldaken.
Het belangrijkste kenmerk van de “Nijkerkse bouwstijl” is wel de opvallende breedte van de gebouwen ten opzichte van de hoogte.
Eindoordeel: Bestaat er een Nijkerkse bouwstijl?

Om een antwoord op deze vraag te kunnen geven, wil ik terug komen op het woord stijl. Stijl is een reeks gebouwen, die zijn gebouwd met dezelfde kenmerken om een uiterlijke reden. Aangezien volgens mij de gebouwen in Nijkerk “toevallig” deze verhoudingen hebben, met een nuttige achtergrond, en niet vanuit een uiterlijk oogpunt, lijkt mij niet dat er te spreken is van een Nijkerkse bouwstijl. Daar zou ik liever een ander woord voor willen gebruiken: De Nijkerkse Karakteristiek. Dit geeft wel aan dat er veel gebouwen met dezelfde eigenschappen staan, en een typisch Nijkerkse uitstraling hebben, maar niet met het gebruik van het woord “stijl”.
Het is gerechtvaardigd om het een karakteristiek te noemen vanwege de opmerkelijke breedte, die in de omgeving van Nijkerk niet voorkomt in stedelijke gebouwen.

De gebouwen die hieronder vallen, geven een verbondenheid weer met economische regionale activiteiten (zuiderzeehandel), en daarmee zijn zij bepalend voor het beeld van de geschiedenis van Nijkerk.
Samenvatting van bouw- en gebruiksgeschiedenis van de twee pakhuizen aan het Molenplein

In de loop der jaren hebben deze twee gebouwen vanaf ca. 1800 tot heden vele verschillende functies gehad, waardoor ook de verbouwingen zijn beïnvloed.
Doordat de gebouwen pakhuisfuncties hebben gehad zijn in de loop der jaren de vloeren en balken verbouwd, en doordat er woningen in hebben gezeten is de zijgevel veranderd. De muren hebben plaats gemaakt voor deuren, en later hebben de deuren weer plaatsgemaakt voor ramen.
Terwijl de ambachtsschool er gehuisvest was, is de overloop op de eerste verdieping erin gekomen, en is de dakkapel gebouwd voor meer ruimte en licht op de bovenverdieping.
Doordat er uiteindelijk tot op heden winkels in zitten zijn de twee pakhuizen op de begane grond samengevoegd tot één winkel.

Al met al is er aan dit gebouw in zijn bestaansperiode heel wat veranderd, maar is de oorspronkelijke toestand altijd duidelijk zichtbaar gebleven.
Samenvatting van waardestelling van de twee pakhuizen aan het Molenplein

Ondanks de verbouwingen aan de pakhuizen is de hoofdvorm goed bewaard gebleven. De panden hebben als belangrijkste historisch- waardevolle punten de achtergevel, de kapconstructie van het westelijk gelegen pand, de schoorstenen in het westelijke pand en de beide voorgevels, ook al zijn de laatste in de loop der tijd aanzienlijk verbouwd. Ook de tussenwand tussen de twee panden en de balklaag van de begane grondvloer heeft een hoge historische waarde. Over de oostelijke zijgevel is in dit stadium vanwege voorzetwanden niets concreets te zeggen, maar zeer waarschijnlijk is deze ook authentiek.

Daarnaast hebben de panden een belangrijke functie als beeld van het Molenplein, en zijn de gevels kenmerkend voor de Nijkerkse karakteristiek.

Toon meer
OrganisatieHogeschool Utrecht
OpleidingBouwkunde
AfdelingGebouwde Omgeving
Jaar2005
TypeBachelor
TaalNederlands

Op de HBO Kennisbank vind je publicaties van 26 hogescholen

De grootste kennisbank van het HBO

Inspiratie op jouw vakgebied

Vrij toegankelijk