Samenvatting

Het aantal mensen wat deze tijd nog ‘naar de kerk gaat’ is aanzienlijk minder dan 40 jaar geleden.
Kerken komen leeg te staan waardoor musea, woningen, winkels en discotheken de plaats van de
preekstoel innemen.
Deel 1 van het afstudeerverslag, het algemene verslag, gaat in op een aantal aspecten van herbestemming
van religieus erfgoed. Dit inleidende verslag gaat in op de functiebepaling, bouwhistorische opname en
bouwfysische problemen.
De mogelijkheden voor herbestemming van kerkgebouwen is groot. Enkel de mogelijkheden bieden echter
geen garantie voor het doen slagen van de opgave, getuigen een aantal minder geslaagde projecten.
Herbestemming van (monumentaal) religieus erfgoed vraagt een gedegen aanpak waarbij de nieuwe
invulling weloverwogen moet worden. De functiematrix kan als hulpmiddel fungeren voor het bepalen van
de nieuwe functie. Aan de hand van ruimtelijke en functionele analyses kan een beoordeling worden
gegeven van het gebouw op diverse schaalniveaus.
Het bouwhistorisch onderzoek neemt een belangrijke plaats in bij de herbestemmingsopgaven. Studies,
welke de technische en niet technische geschiedenis van het gebouw in kaart brengen, kunnen een
uitgangspunt vormen bij de nieuwe opgave.
De herbestemmingsopgaven hebben veelal grote invloed op de bouwfysische conditie van een bestaand
gebouw. Voornamelijk de energiebezuinigende maatregelen blijken in de praktijk voor veel vragen en
problemen te zorgen. Het meer onder de aandacht brengen en de verschillende partijen bewuster maken
van de noodzaak van samenwerking, in een vroeg stadium, kunnen hier gunstige bijdragen aan leveren.
De studie naar de mogelijkheden van herbestemming voor de Leeuwenbergh aan het Servaasbolwerk te
Utrecht heeft geresulteerd in een Zorghotel, waarmee een relatie wordt gelegd met één van de eerste
functies, het gasthuis. Het hotel zal afgestemd worden op de doelgroep minder validen, welke behoefte
heeft aan extra verzorging en voorzieningen om te kunnen genieten van een vakantie in het hartje van
Utrecht. Het gehele project is beschreven en in beeld gebracht in deel 2 van dit afstudeerproject:
‘Zorghotel de Leeuwenbergh’