De grootste kennisbank van het HBO

Inspiratie op jouw vakgebied

Vrij toegankelijk

Terug naar zoekresultatenDeel deze publicatie

Het bevorderen van betekenisvol leren door de inzet van weblectures en concept maps

Het herontwerpen en testen van de onderwijseenheid Celbiologie om betekenisvol leren te bevorderen door de inzet van weblectures en concept maps

Rechten: Alle rechten voorbehouden

Het bevorderen van betekenisvol leren door de inzet van weblectures en concept maps

Het herontwerpen en testen van de onderwijseenheid Celbiologie om betekenisvol leren te bevorderen door de inzet van weblectures en concept maps

Rechten: Alle rechten voorbehouden

Samenvatting

Het onderzoek dat is uitgevoerd in het kader van deze masterthesis heeft plaatsgevonden in de onderwijswijseenheid Celbiologie van de opleiding Life Sciences & Chemistry te Amsterdam. De onderwijseenheid Celbiologie wordt gegeven in het eerste jaar van deze opleiding. Het doel van deze onderwijseenheid is het verwerven van voldoende basiskennis die vervolgens kan worden toegepast tijdens de vaardighedenleerlijn en de integrale leerlijn van deze bacheloropleiding. In de onderwijseenheid Celbiologie komen onderwerpen aan bod als DNA-replicatie, transcriptie, translatie, thermodynamica en kinetiek. Studenten leren onder andere wat DNA is en welke functie DNA heeft, hoe een eiwit ontstaat, welke soorten eiwitten er zijn en welke functies eiwitten hebben. De onderwijseenheid Celbiologie bestaat uit hoorcolleges waarin bovenstaande onderwerpen aan bod komen, en werkcolleges waarin de studenten vragen kunnen stellen over de lesstof. De docent Celbiologie gaf aan dat de studenten veel moeite hebben met het begrijpen van de abstracte concepten, de mogelijkheid van vragen stellen tijdens het werkcollege nauwelijks tot niet benutten en vooral passief gedrag laten zien.
De docent Celbiologie was geïnteresseerd in het inzetten van weblectures omdat hij dacht dat de studenten de concepten beter zouden begrijpen als ze de uitleg vaker konden terugkijken. Een van de andere mogelijke voordelen van weblectures is dat er meer tijd in het werkcollege vrijgemaakt kan worden voor het werken aan betekenisvolle leeractiviteiten. Als studenten voorafgaand aan een werkcollege een weblecture kijken komen ze met meer voorkennis naar de les en kunnen de studenten vervolgens verder werken aan activerende, betekenisvolle leeractiviteiten. Uit wetenschappelijk onderzoek komt naar voren dat actief leren aanzet tot betekenisvol leren, wat de leerresultaten kan beïnvloeden (Karppinen, 2005). Betekenisvol leren is een actief leerproces waarbij er wordt teruggegrepen op eerder opgedane kennis. Dit leerproces wordt door de docent Celbiologie ondersteund, terwijl de studenten samenwerken aan betekenisvolle leeractiviteiten. Er worden in de literatuur zes kenmerken voor betekenisvol leren beschreven: actief, constructief en individueel, samenwerkend en in dialoog, begeleid, contextueel en emotioneel betrokken en motiverend. Een leeractiviteit die betekenisvol leren kan bevorderen is het maken van concept maps. In het onderzoek dat is uitgevoerd in het kader van deze thesis is met een ontwerpgerichte benadering onderzocht of betekenisvol leren bevorderd kan worden door de inzet van weblectures en concept maps. De hoofdvraag van dit onderzoek was:
Wat zijn de kenmerken van een herontworpen en geteste leerpraktijk waarin betekenisvol leren wordt bevorderd door de gerichte inzet van weblectures en concept maps binnen de onderwijseenheid Celbiologie van de opleiding Life Sciences & Chemistry van Hogeschool Inholland?
De deelvragen zijn verdeeld over de vooronderzoeksfase, de ontwerpfase en de evaluatiefase. In de vooronderzoeksfase is literatuur verzameld over betekenisvol leren, weblectures en concept maps. Verder is in deze fase een context- en behoefteanalyse uitgevoerd door middel van documentanalyse en een semi-gestructureerd interview bij de docent Celbiologie. De oude leerpraktijk van de onderwijseenheid Celbiologie is in de contextanalyse beschreven. Aan de hand van de behoefteanalyse is beschreven wanneer het herontwerp, volgens de docent Celbiologie, ‘succesvol’ was. In de ontwerpfase is een prototype van het herontwerp gemaakt aan de hand van de ontwerpeisen die vastgesteld zijn op basis van de literatuurstudie en behoefteanalyse. Het prototype van het herontwerp is hierna getest en geëvalueerd. Deze evaluatie is uitgevoerd door middel van vragenlijsten, lesobservaties, focusgroepen en een semi-gestructureerd interview met de docent Celbiologie.
Uit dit onderzoek kan geconcludeerd worden dat door de inzet van weblectures en concept maps betekenisvol leren is bevorderd, zowel vanuit het perspectief van de student als van de docent Celbiologie. De weblectures waren activerend, omdat de studenten een samenvatting van weblectures moesten maken. Daarnaast was het stellen van een vraag in de weblectures activerend. Door de inzet van weblectures zijn meerdere leerstijlen
bediend en is constructief leren bevorderd. De studenten hebben nieuwe inzichten gekregen door de weblectures te bekijken en zijn in hun perceptie tot een beter begrip van de concepten gekomen. De weblectures waren motiverend en geven, volgens de studenten en de docent Celbiologie, een meerwaarde aan het onderwijs. De studenten hebben aangegeven dat het koppelen van een opdracht aan het bekijken van de weblecture hen motiveerde om ook daadwerkelijk de weblecture te bekijken. Zij gaven als positief punt aan dat ze eerder begonnen met leren en dat ze de samenvatting konden gebruiken voor het leren van het tentamen. Daarbij werd door hen wel aangegeven dat er meer variatie zou kunnen worden aangebracht in het type opdracht dat aan de weblectures wordt gekoppeld. Door het maken van concept maps hebben de studenten actiever geleerd in de werkcolleges. Ze hebben de concept maps in duo's gemaakt en de concepten aan elkaar uitgelegd, wat constructief en samenwerkend leren heeft bevorderd. De studenten hebben de concept maps vol energie en gemotiveerd gemaakt, terwijl de docent rondliep om feedback te geven. De studenten waren, volgens de docent Celbiologie, in de werkcolleges duidelijk actief betrokken door de inzet van concept maps. In de perceptie van de studenten leidde het maken van concept maps tot een beter begrip van de leerstof. De studenten hebben als negatief punt aangegeven dat ze te weinig feedback kregen op hun concept maps en dat er te weinig tijd was in het werkcollege om de concept map af te maken.
Om na de evaluatiefase het eerste prototype van het herontwerp te verbeteren worden er enkele aanbevelingen gedaan voor de ontwikkeling van het tweede prototype. Er wordt aanbevolen om meer weblectures in te zetten in de onderwijseenheid Celbiologie en te variëren in de opdrachten bij de weblectures. Daarnaast moeten er (wanneer weblectures zelf opgenomen worden) vragen in de weblectures gesteld worden om actief leren te bevorderen. De werkcolleges moeten verlengd worden zodat er meer ruimte komt voor de studenten om hun concept map af te maken en er meer tijd komt voor de docent om feedback te geven. Bovendien zouden de studenten peerfeedback kunnen geven op elkaars concept map. Om betekenisvol leren nog meer te bevorderen wordt er aanbevolen om ‘skeleton concept maps’ in te zetten in de onderwijseenheid Celbiologie.

Toon meer
OrganisatieHogeschool Inholland
AfdelingDomein Onderwijs en Innovatie
Domein Onderwijs, Leren en Levensbeschouwing
LectoraatTeaching, Learning & Technology
PartnerHogeschool Inholland
Datum2014-11-30
TypeMaster
TaalNederlands

Op de HBO Kennisbank vind je publicaties van 26 hogescholen

De grootste kennisbank van het HBO

Inspiratie op jouw vakgebied

Vrij toegankelijk