Samenvatting

Het onderzoek heeft plaatsgevonden op CBS De Zonnestraal. In dit hoofdstuk wordt de visie van de school
beschreven. Tot slot wordt de motivatie van de onderzoeker beschreven.
Informatie over de school (uit schoolgids, CBS De Zonnestraal, 2008-2011):
CBS De Zonnestraal is een bijzondere school voor basisonderwijs . Dit houdt in dat dit een school is met een
Protestants-Christelijke identiteit. Het is een school in de vinex-wijk Ypenburg. De school bestaat uit 535
leerlingen en 21 groepen, verdeeld over acht jaarklassen. Er zijn zes kleutergroepen, drie groepen 3, een
combinatiegroep 3/4, twee groepen 4, een combinatiegroep 5/6, twee groepen 5, twee groepen 6, twee
groepen 7 en twee groepen 8.
De Missie en Visie: Op CBS de Zonnestraal wordt gewerkt vanuit de christelijke identiteit. De school werkt aan
het welbevinden van een ieder binnen de school. Hierbij worden ieders individuele kwaliteiten erkent en
gewaardeerd en dragen deze zorg voor passend onderwijs voor alle leerlingen van de school, binnen de
grenzen van het jaarklassensysteem. Tijdens de lessen is ruimte voor zelfstandig werken. CBS De Zonnestraal
is een lerende organisatie. De school is een dynamische en ondernemende omgeving. Kortom: CBS de
Zonnestraal laat ieder mens-en-kind stralen!
Visie op lezen in de kleutergroepen
Lezen
In de kleutergroepen zijn de leerlingen op een speelse manier bezig met de leesvoorwaarden. Als leerlingen
eerder interesse tonen in het lezen, kunnen ze ook in de lees- en schrijfhoek werken met letters en woordjes.
De leerlingen leren onder andere begrippen als links, rechts, boven, onder enz. Bij elk thema wordt een letter
besproken en het klankgebaar geoefend. In elke groep 1/ 2 is een lettermuur aanwezig.
Taal
De taalaspecten zijn verweven in allerlei activiteiten zoals taalspelletjes in de kring, kringgesprekken, zingen
en het lezen van prentenboeken. Er wordt onderscheid gemaakt tussen de grote en de kleine kring. In de
grote kring vinden activiteiten plaats voor alle kinderen tegelijkertijd. In de kleine kring wordt gewerkt met
een klein groepje kinderen. Bij elk nieuw thema dat wordt aangeboden in de groep, worden de spel- en
leesactiviteiten aangepast. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van de methode Schatkist, een voorloper van de
methode Veilig Leren Lezen die wordt gebruikt in groep 3.
Schrijven
In de groepen 1 en 2 wordt gewerkt aan de ontwikkeling van de fijne en grove motoriek (tekenen, verven,
prikken, bewegingsspelletjes in de gymzaal enz.) als voorbereiding op het leren schrijven. Er wordt gebruik
gemaakt in groep 2 van de methode Pennenstreken, de leerlingen leren schrijfpatronen schrijven als voorbereiding op het schrijven van de letters.
Samenwerking en contact met de ouders is van belang en wel op de volgende manier: De ouders mogen elke
dag tijdens de inloop hun kind brengen en samen met hen voor 10 minuten iets doen. Ouders kunnen hun
kind helpen bij een moeilijke taak of ze kunnen de werkjes bekijken die hun kind heeft gemaakt. Twee keer
per jaar zijn er 10-minuten gesprekken met alle ouders. In november gaat het over de sociaal-emotionele
ontwikkeling van de leerling en in februari over de algehele ontwikkeling. In februari en in juni gaat er een
rapport mee met de leerlingen. Tijdens de 10-minuten gesprekken, in het rapport en bij eventuele andere
gesprekken wordt aangegeven door de leerkracht waar de ouders thuis mee kunnen oefenen. Dit kan
bijvoorbeeld zijn met de letterherkenning, rijmen of met de analyse (knippen) en synthese (plakken) van
woorden.

Motivatie
Het effectiviteitonderzoek heeft de onderzoeker op CBS De Zonnestraal uitgevoerd, omdat zij hier zelf
werkzaam is in groep 3/4. De onderzoeker is zelf drie jaar leerkracht geweest groep 1/2 en daarom weet zij
dat er nog veel verbeterd kan worden op het gebied van lezen. Vooral nieuwe en jonge leerkrachten geven
vaak aan dat zij het moeilijk vinden om te werken aan beginnende geletterdheid. Dit onderzoek kan hen
daarin helpen en ook bepalen wat belangrijk is om aan te werken in de groep en op welke manier. De
onderzoeker is ervan overtuigd dat er zowel ontwikkelingspunten als sterke kanten uit het onderzoek zullen
komen, waar de kleuterleerkrachten daadwerkelijk iets aan hebben. Er wordt verwacht dat de onderzoeker
nog een aantal dingen zal moeten leren om dit onderzoek goed uit te kunnen voeren. De onderzoeker wil
ontdekken door middel van observatie hoe een leesles er op dit moment concreet uit ziet. Ze wil erachter komen door middel van observatie en een enquête hoe de leerkrachten er op dit moment instaan. Wat weten
ze al, wat doen ze al en wat kunnen ze verder nog ontwikkelen om tot beter leesonderwijs te komen? De
onderzoeker wil leren welke tussendoelen beginnende geletterdheid belangrijk zijn en wat hier allemaal
onder valt. Kortom wat zijn de belangrijkste basisprincipes (zie bijlage 4) die de kinderen van groep 2 moeten
beheersen voor een soepele overgang naar groep 3?
Er wordt gebruik gemaakt van triangulatie. Zo gaat de onderzoeker passende literatuur zoeken die aansluit bij
het onderzoek en dus bij CBS De Zonnestraal. Deze literatuur wordt gezocht via verschillende kanalen; op
internet, in de bibliotheek en in de omgeving (zoals studiemateriaal, informatie van CBS De Zonnestraal e.d.).
De onderzoeker streeft naar de ontwikkeling van een goed observatiemodel, zodat er kritisch, maar ook
zonder eigen interpretatie kan worden geobserveerd. Dit wordt samen met medewerking van alle
medestudenten gedaan, zodat er een brede kijk op het onderzoek ontstaat. Voor de enquête wil de
onderzoeker heldere en concrete vragen stellen, waar de leerkrachten een open antwoord op kunnen geven.
Zo komt de mening van alle kleuterleerkrachten goed naar voren. De vragen worden nagekeken door de ib-er
van de onderbouw. De triangulatie wordt vormgegeven door het complete beeld dat gevormd wordt door
gebruik te maken van literatuur, de studie i.s.m. de medestudenten en de input van CBS De Zonnestraal en
haar medewerkers