Samenvatting

Dit onderzoek is een vierdejaars onderzoek voor de opleiding Journalistiek aan Hogeschool Windesheim. Het doel van dit onderzoek is onderzoeken op welke wijze landelijke internetredacties uit Nederland nieuwsberichten controleren op waarheidsgehalte voordat zij deze op de website plaatsen.
De centrale vraag van dit onderzoek is:
Op welke manier controleren landelijke internetredacties nieuwsberichten op waarheidsgehalte voorafgaande aan plaatsing op internet?

De deelvragen van dit onderzoek zijn:
1. Welke controleprocedures bestaan er bij de landelijke internetredacties voor het controleren van nieuwsberichten op waarheidsgehalte voorafgaande aan plaatsing op internet?
2. Op welke wijze worden de bestaande controleprocedures bij de landelijke internetredacties voor het controleren van nieuwsberichten op waarheidsgehalte voorafgaande aan plaatsing op internet nageleefd?

Uit dit onderzoek blijkt dat internetjournalisten over het algemeen op hun eigen manier omgaan met het controleren van nieuwsberichten voorafgaande aan plaatsing. Ook blijkt dat de mate waarin internetjournalisten nieuwsberichten controleren sterk samenhangt met de mate waarin zij de bronnen van de nieuwsberichten vertrouwen. Bij een slechte controle wordt de bron vaak vertrouwd en andersom. Over het algemeen blijkt dat internetjournalisten de nieuwsberichten van de volgende groepen bronnen slecht controleren voorafgaande aan plaatsing: de nieuwsberichten van persbureaus, andere nieuwssites, NGO's, non-profit organisaties, politieke organisaties en websites van de overheid. Het blijkt dat internetjournalisten de algemene journalistieke normen soms schenden bij het controleren van nieuwsberichten voorafgaande aan plaatsing. Het snel brengen van
nieuws wordt als een oorzaak genoemd door zowel de eindverantwoordelijken als de internetjournalisten. Nieuwsberichten die internetjournalisten goed controleren en 'onbetrouwbaar' vinden, zijn nieuwsberichten van social media, burgers, PR-bureaus, bedrijven, brancheorganisaties en belangengroepen.

Op de landelijke internetredacties zijn geen speciale controleprocedures aanwezig voor het controleren van online nieuwsberichten. Hier gelden de algemene journalistieke normen die vermeld staan in redactiestatuten. Uit dit onderzoek blijkt dat de meeste eindverantwoordelijken tevreden zijn over de huidige controleprocedures. Enkelen dragen nog verbeterpunten aan. De internetjournalisten zijn over het algemeen minder tevreden. Het gezamenlijke verbeterpunt van de eindverantwoordelijken en de internetjournalisten is dat zij graag meer tijd zouden willen hebben om nieuwsberichten na te kunnen bellen.

De eindverantwoordelijken wordt vooral aanbevolen om een samenwerkingsverband op te richten voor het controleren van nieuwsberichten en de internetjournalisten aangeraden om met voorzorg nieuwsberichten van persbureaus en andere nieuwssites te controleren. Vervolgonderzoek zou kunnen uitwijzen of het mogelijk is om met hetzelfde aantal medewerkers nieuwsberichten beter te kunnen controleren.