Samenvatting

De Belastingdienst, curatoren, Politie en Justitie; allen zijn zij op enige wijze betrokken en belast met de signalering, opsporing, vaststelling dan wel bestrijding van faillissementsfraude. De partijen beschikken hiertoe ieder over hun eigen (rechts)middelen en bevoegdheden en staan elkaar hierin bij. Dit laatste is in lijn met de doelstelling van de overheid; beter samenwerken teneinde fraude te bestrijden. In het onderzoek is gebleken dat het voornoemde in de praktijk nog te wensen over laat. Met een pakkans van slechts 1 tot 2% blijft het daadwerkelijk bestrijden van faillissementsfraude in de praktijk uit, met als belangrijke redenen onder andere de lege boedel-problematiek bij de curator en een gebrek aan capaciteit bij Politie en Justitie. Fraude in faillissementen is echter een wijd verbreid – en maatschappelijk probleem.
In onderhavig onderzoek is allereerst het begrip en de definitie van faillissementsfraude onderzocht. Het wettelijk kader van faillissementsfraude is beschreven en verschillende fraudeconstructies en vormen van faillissementsfraude zijn benoemd. Aan de hand daarvan is vastgesteld dat in geval van faillissementsfraude de benadeling van de schuldeisers een centrale plek dient in te nemen. Het begrip faillissementsfraude kan worden omschreven als: gedragingen (van het bestuur) van de gefailleerde die de (opzettelijke) benadeling van de faillissementsschuldeisers tot gevolg kunnen hebben.
De curator is in geval van een faillissement belast met het beheer en de vereffening van de failliete boedel, maar sinds wetswijzigingen kent de curator tevens een fraude-signalerende functie. In het geval van faillissementsfraude kan de curator, naast het doen van aangifte - / het melden van faillissementsfraude, over verschillende civielrechtelijke instrumenten beschikken. Hiermee kan de curator de faillissementsfraudeur financieel aansprakelijk stellen. Voorbeelden van de civielrechtelijke instrumenten zijn het instellen van een rechtsvordering op grond van bestuurdersaansprakelijkheid, op grond van de onrechtmatige daad en/of het vernietigen van een (on)verplichte rechtshandeling.
Onderhavig onderzoek is gericht op de kenmerkende bestanddelen van de wetsbepalingen van de civielrechtelijke instrumenten. De kenmerkende bestanddelen zijn steeds toegelicht aan de hand van de gestelde criteria  die voortvloeien uit de jurisprudentie. Vervolgens is nader ingegaan op de toepassing in de praktijk van de verschillende civielrechtelijke acties door de curator. In de bijlagen van het onderzoek zijn de verschillende relevante criteria afsluitend in kaart gebracht door middel van een viertal overzichten.
Door middel van dit onderzoek kan de lezer relatief snel en overzichtelijk inzicht verkrijgen op het gebied van faillissementsfraude, de in te zetten (rechts)middelen en bevoegdheden van de curator in voornoemd geval en de mogelijke aanpak hiervan.