Samenvatting

Gedurende het derde millennium voor Christus migreerden verschillende bevolkingsgroepen
vanuit het huidige Rusland en Oekraïne (Pontisch steppengebied) richting het westen van Europa.
Tijdens deze migratiestroom kwamen de nieuwe bevolkingsgroepen in contact met de inheemse
bevolking van West-Europa, de mensen van de Trechterbekercultuur. Door dit contact
vermengden de culturen met elkaar en ontstond de Corded Ware cultuur of Touwbekercultuur.
De Enkelgrafcultuur is een subcultuur van de Corded Ware cultuur die ontstond door het contact
met de Trechterbekerbevolking. Aan het eind van de Enkelgrafperiode ontstond de
Klokbekercultuur. Hoe deze cultuur precies is ontstaan, is nog niet zeker. Mogelijk is de cultuur
ontstaan rondom het mondingsgebied van de Rijn. De totstandkoming van de cultuur werd
mogelijk veroorzaakt door de culturele ontwikkelingen binnen de Enkelgrafcultuur, maar mogelijk
ook door nieuwe migraties vanaf het midden van het derde millennium v. Chr.

Dit onderzoek vergelijkt de wijze waarop de bevolkingsgroepen van de Trechterbekercultuur en de
Enkelgrafcultuur (en later ook die van de Klokbekercultuur) omgingen met voorouderverering.
Voorouderverering is het in stand houden van het respecteren van de voorouders. Het in stand
houden van het respect naar de voorouders gebeurt door middel van verschillende rituelen die
per cultuur kunnen verschillen. Voor dit onderzoek is gekeken naar selectieve deposities en
grafrituelen. Door de Trechterbeker-, Enkelgraf- en Klokbekerperiode heen werden verschillende
tradities in stand gehouden. Binnen de tradities zitten wel specifieke verschillen, in dit onderzoek
worden dat de praktijken genoemd.