Samenvatting

Deze scriptie is geschreven naar aanleiding van toenemende zorgen over de leefbaarheid, veiligheid en sociale duurzaamheid in stedelijke wijken in Nederland, met als casus de wijk Presikhaaf III in Arnhem. De wijk kampt met toenemende sociale- en fysieke problemen, zoals criminaliteit, armoede, vervuiling en een zwakke sociale cohesie. De probleemstelling draait om het feit dat de huidige ruimtelijke en sociale omstandigheden de leefkwaliteit van bewoners onder druk zetten. De hoofdvraag luidt: Hoe kunnen ruimtelijke ingrepen een bijdrage leveren aan de leefbaarheid, sociale duurzaamheid en veiligheid in de wijk Presikhaaf III? Het doel van het onderzoek is om inzicht te verkrijgen in hoe ruimtelijke interventies, gebaseerd op behoeften van bewoners, deze problemen kunnen verlichten.
Het onderzoek is uitgevoerd aan de hand van een mixed-methods aanpak. Via literatuuronderzoek, casestudies, semi-gestructureerde- en ongestructureerde interviews met bewoners, en een enquête over de veiligheidsbeleving, is zowel objectieve als subjectieve data verzameld. De gegevens zijn vervolgens geanalyseerd via tekstuele- en thematische analyse, waarbij gezocht is naar terugkerende thema’s en verbanden in de verzamelde data.
De resultaten laten zien dat Presikhaaf III te maken heeft met een stapeling van problemen. De wijk wordt gekenmerkt door lage inkomens, een hoog aandeel sociale huurwoningen. Veel bewoners ervaren overlast door hangjeugd, zwerfafval en verkeersdrukte. Ook de veiligheid is een punt van zorg: zowel objectieve criminaliteitscijfers als subjectieve onveiligheidsgevoelens zijn hoog, waarbij armoede als belangrijke oorzaak wordt genoemd.
Ruimtelijke ingrepen kunnen een bijdragen leveren aan het verbeteren van leefbaarheid, sociale duurzaamheid en veiligheid in Presikhaaf III, wanneer deze aansluiten op de behoeften van de bewoners. Ingrepen zoals het creëren van woon- of werkplekken, het toevoegen van groen en
het creëren van toegankelijke en veilige ontmoetingsplekken, vooral voor jongeren, zijn een van de oplossingen die passend zijn voor Presikhaaf III. Deze oplossingen kunnen zorgen voor meer sociale interactie, een positievere woonervaring en een vergroot veiligheidsgevoel.
Een belangrijke beperking van het onderzoek is de steekproefgrootte van de interviews en enquête. Dit heeft mogelijk effect gehad op de resultaten. Een belangrijke aanbeveling is om bewoners actief te betrekken bij het ontwerpproces van ruimtelijke aanpassingen, zodat hun behoeften direct meegenomen kunnen worden. In een vervolgonderzoek zou het interessant zijn om de lange termijn gevolgen van ruimtelijke ingrepen in Presikhaaf III te toetsen.