Samenvatting

Nederland kampt met een groeiend woningtekort, vooral in stedelijke gebieden waar de bevolkingsdruk toeneemt door vergrijzing, de toename van eenpersoonshuishoudens en migratie. Deze ontwikkelingen zetten druk op de beschikbare woonruimte, terwijl er weinig nieuwe bouwgrond beschikbaar is. Een oplossing voor dit probleem is het verdichten van bestaande naoorlogse woongebouwen door middel van optoppen, aanplakken en uitplinten. Deze methoden maken gebruik van bestaande constructies om nieuwe woningen toe te voegen zonder extra grondoppervlak te benutten. In dit onderzoek is de hoofdvraag: “Welke analysemethode is het meest effectief voor het beoordelen van de haalbaarheid van verdichting van naoorlogse gebouwen, rekening houdend met ruimtelijke, technische, financiële en juridische aspecten, en hoe kan deze methode binnen twee weken worden toegepast op een casestudy?” Om deze vraag te beantwoorden, is een combinatie van deskresearch en praktijkonderzoek uitgevoerd.
Allereerst is een literatuurstudie gedaan naar bestaande analysemethoden en verdichtingsstrategieën. Vervolgens zijn interviews afgenomen met deskundigen uit de bouwsector om praktijkinzichten te verkrijgen. De verzamelde kennis is vertaald naar een handboek dat technische, financiële, juridische en ruimtelijke aspecten integreert. Op basis van de uitkomsten van het vooronderzoek is een nieuwe analysemethode ontwikkeld. Deze methode maakt het mogelijk om binnen twee weken een onderbouwde inschatting te maken van de verdichtingsmogelijkheden van naoorlogse gebouwen. De methode bestaat uit verschillende stappen die systematisch doorlopen worden, van een initiële verkenning van de verdichtingsmogelijkheden tot een gedetailleerde beoordeling van ruimtelijke, technische, financiële en juridische haalbaarheid. Elke stap is voorzien van duidelijke richtlijnen en praktische hulpmiddelen, waardoor de methode flexibel en breed inzetbaar is. Om de opgestelde analysemethode te toetsen is er een praktijkcasus getoetst in 's-Heerenberg. Deze toetsing bood waardevolle inzichten in de toepasbaarheid en effectiviteit van de onderzochte aanpak Bij het kijken naar de mogelijkheden van verdichting is het van belang dat er op een aantal factoren gelet wordt die afhankelijk zijn van de locatie, zoals de plaatselijke wetgeving en het perceel. Ook is het belangrijk om rekening te houden met de veranderende demografische samenstelling in de steden. In de komende jaren zal het aantal ouderen en eenpersoonshuishoudens toenemen, waardoor de vraag naar kleinere en toegankelijke woningen zal groeien. De verdichtingsmethoden bieden hiervoor een flexibele oplossing, zeker wanneer deze gecombineerd worden met duurzaamheidsmaatregelen Op basis van de resultaten is een handboek opgesteld dat beleidsmakers, architecten, projectontwikkelaars, VvE's en iedereen die zich met zulke vraagstukken bezig houdt, ondersteunt bij het maken van weloverwogen keuzes voor verdichting van naoorlogse woongebouwen. Het handboek benadrukt het belang van snelle en efficiënte analysemethoden die tevens rekening houden met sociale cohesie en leefbaarheid.