Samenvatting

Nederland vergrijst, de levensverwachting neemt toe en het aantal chronisch zieken zal
aanzienlijk stijgen, wat zorgt voor een toename in de palliatieve zorg. Hierdoor zullen er
ook meer levenseindegesprekken, ook wel proactieve zorgplanning genoemd, gevoerd
moeten worden. Uit onderzoek blijkt dat deze gesprekken te weinig gevoerd worden en
als lastig worden ervaren door zorgverleners. Terwijl het voeren van de
levenseindegesprekken van groot belang is voor de patiënten en diens naasten in de
laatste levensfase.
Het doel van dit onderzoek is om te achterhalen wat de communicatievaardigheden van
zorgverleners effectief kan verbeteren tijdens de levenseindegesprekken door middel
van een training. Hiervoor is de volgende ontwerpvraag opgesteld: ‘Wat moet een
verdiepende training over het voeren van levenseindegesprekken bevatten om de
communicatievaardigheden van de zorgverleners in de palliatieve zorg in Noord Nederland effectief te verbeteren en toe te kunnen passen in de praktijk?’
Om antwoord te geven op de ontwerpvraag is er gebruik gemaakt van kwalitatief
onderzoek door middel van het afnemen van interviews bij zorgverleners en bij een
expert. De respondenten komen uit verschillende zorgfuncties, aangezien de doelgroep
niet functiegericht is. Daarnaast is er gebruikgemaakt van deskresearch om resultaten
uit ander onderzoek mee te nemen in het beantwoorden van de ontwerpvraag. Uit de
resultaten kwam naar voren dat de zorgverleners de volgende onderdelen effectief
vinden voor de communicatietraining: omgaan met emoties, balans tussen patiënt en
diens naasten, flexibiliteit, omgaan met religieuze en culturele verschillen, timing,
afstemmen op de patiënt en een sensitieve benadering. Ook kwam naar voren dat er niet
veel gebruikgemaakt wordt van hulpmiddelen en daarom zullen in de training ook
hulpmiddelen ingezet worden.
Op basis hiervan is er een training ontwikkeld waarbij de onderdelen meegenomen zijn
om de zorgverleners hun behoefte te trainen. De training is praktijkgericht, zodat de
zorgverleners kunnen oefenen met echte situaties die als lastig worden ervaren in het
werkveld. Voor vervolgonderzoek wordt aanbevolen om een test te doen bij een groep
zorgverleners met verschillende functies om te testen of de training effectief de
communicatievaardigheden verbetert. Met samenvatting in het Engels. Includes a summary in English.