Samenvatting

Samenleven staat in de eenentwintigste eeuw vooral te boek als bron van zorg. Sinds de eeuwwisseling zijn Nederlanders tevredener met zichzelf, maar ontevredener over de nabijheid en de omgang met anderen. Zoals het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) het in 2004 verwoordde: ‘Met mij gaat het goed, met ons gaat het slecht.’ In het Continu Onderzoek Burgerperspectieven van het SCP tonen Nederlanders zich sindsdien telkens bezorgd over de ‘manier waarop we samenleven’. Mensen ‘ervaren dat het individualisme toeneemt, normen en waarden vervagen en hebben het idee dat tegenstellingen toenemen, onder andere op en door sociale media’ (SCP, 2021). Ze benoemen problemen als tweedeling, verharding, vereenzaming en ‘ieder voor zich’.