Samenvatting

Op de noordelijke sportvelden aan de Boshuizerkade is in opdracht van de gemeente Leiden een sportcomplex heringericht, deels als bebouwing en deels als park. Om de archeologische resten in de ondergrond veilig te stellen, is door RAAP een bureau- en inventariserend veldonderzoek uitgevoerd. Aan de hand van dit onderzoek is door Archol een inventariserend proefsleuvenonderzoek verricht. De resultaten uit het proefsleuvenonderzoek hebben geleid tot het uitvoeren van een definitieve opgraving (DO), uitgevoerd door Diachron. Tijdens het uitwerken van dit DO werd duidelijk dat er een incomplete vroeg-middeleeuws huisplattegrond gevonden was. Om meer te weten te komen over dit woonstalhuis is besloten om een digitale reconstructie te maken als afstudeerproduct.
Het doel van dit onderzoek wordt samengevat in de volgende hoofdvraag:
Welke wetenschappelijke kennis kan er uit een digitale reconstructie van een vroeg-middeleeuws woonstalhuis, zoals opgegraven in Leiden Boshuizen, behaald worden ten opzichte van een analoge reconstructie?
Om deze vraag te beantwoorden is de gevonden huisplattegrond met de hulp van een expert op het gebied van vroeg-middeleeuwse huistypes (Menno Dijkstra) getypeerd als Katwijk B. Aan de hand van deze typering is een literatuuronderzoek uitgevoerd naar andere gelijktijdige en constructief vergelijkbare woonstalhuizen en naar de verschillende manieren om archeologische structuren te reconstrueren. Met behulp van deze types zijn de missende onderdelen van de huisplattegrond aan de Boshuizerkade aangevuld zodat er een zo compleet en accuraat mogelijke reconstructie gerealiseerd wordt van de huisplattegrond.
Om het gebruik van een digitale reconstructie te rechtvaardigen ten opzichte van conventionele analoge reconstructies, is een literatuuronderzoek uitgevoerd naar de verschillende technieken. Zo is er gekeken naar verschillende experimentele archeologieprojecten en cultuurparken in Europa. Daarnaast is gekeken naar reeds uitgevoerde digitale reconstructies. Het resultaat is een goed overzicht van de voor- en nadelen. Zo zijn de analoge constructies beter in het achterhalen van praktische aspecten, zoals gereedschapsgebruik, materiaalgebruik en woongemak. Digitale reconstructies zijn daarentegen beter in het onderzoeken van verschillende mogelijkheden qua constructie en plaatsing van de verschillende onderdelen. Deze aspecten zijn doorslaggevend geweest bij de keuze voor het digitaal reconstrueren van de huisplattegrond in dit onderzoek.
In totaal zijn 42 mogelijke versies van het woonstalhuis aan de Boshuizerkade gereconstrueerd. Er zijn verschillende versies gemaakt van de binnenmuren, buitenmuren, buitenstaanders, gevelbekleding, dakconstructie, dakafwerking en dakbedekking. Hiermee zijn de verschillende mogelijke reconstructies in kaart gebracht. Deze versies kunnen afzonderlijk van elkaar onderzocht worden en in de toekomst aangevuld of opnieuw geëvalueerd worden. Wijzigingen en aanvullingen zijn dan makkelijk te realiseren. Daarnaast is de reconstructie niet gebonden aan een fysieke locatie en kan deze vrij gedeeld worden met het publiek en onderzoekers. Dit vergroot het raakvlak voor toekomstige gebruikers aanzienlijk ten opzichte van analoge reconstructies.
Aan de hand van de reconstructie, de beslisboom, meta- en paradata en de overige documentatie kunnen toekomstige onderzoekers deze reconstructie opnieuw evalueren en uitbreiden met nieuwe inzichten. Dit, in tegenstelling tot een analoge reconstructie, is vele male efficiënter.