Samenvatting

Door de ontwikkelingen schaalvergroting en bedrijfsbeëindiging, komt agrarisch vastgoed leeg te staan, de zogenoemde vrijkomende agrarische bebouwing (hierna: VAB). Tot 2030 is de prognose dat ten minste 32 miljoen m2 aan gebouwen haar agrarische functie zal verliezen, dat komt overeen met een oppervlakte van meer dan 4400 voetbalvelden. Dit betekent dat veel vrijkomende agrarische bebouwing ontstaat welke ruimte biedt aan nieuwe functies in het landelijke gebied. Overheden hebben VAB-beleid ontwikkeld, dat binnen kaders ruimte geeft aan functietransformatie. Hiermee kunnen wonen en andere niet-agrarische functies op voormalige boerenerven worden toegestaan. Mogelijke oplossingen tot functietransformatie van VAB naar wonen zijn afhankelijk van bepaalde kenmerken en juridische factoren van de VAB.
 
Om het doel van het onderzoek (het realiseren van een in de praktijk toepasbaar model, dat door middel van het analyseren van kenmerken en juridische factoren van VAB inzicht geeft in de mogelijke oplossingen tot functietransformatie van VAB naar wonen in de gemeente Olst-Wijhe) te bereiken, is de volgende hoofdvraag opgesteld: ‘In hoeverre kan een model de kenmerken en juridische factoren die van belang zijn bij een functietransformatie van vrijkomende agrarische bebouwing naar wonen in de gemeente Olst-Wijhe inzichtelijk maken?’
 
Om een antwoord te kunnen geven op de hoofdvraag is literatuuronderzoek uitgevoerd. Op basis van de theoretische bevindingen is een model gerealiseerd. Dit model is getoetst op bruikbaarheid in de praktijk door middel van interviews met praktijkdeskundigen. De analyse van de bevindingen uit de praktijk heeft geleid tot verbeteringen van het model waardoor het model is uitgebreid, aangepast en geperfectioneerd.
 
Uit literatuuronderzoek is gebleken dat de onderstaande kenmerken van vrijkomende agrarische bebouwing invloed hebben op functietransformatie van VAB naar wonen.


Erf in het buitengebied


Agrarisch of niet-agrarisch erf


Type bedrijf


Type gebouw (woonboerderij en/of bedrijfsgebouw)


Oppervlakte gebouwen in m2


Bouwjaar gebouwen


Monumentale status


Karakteristieke bouwaanduiding


 
Er zijn twee verschillende oplossingen tot functietransformatie van VAB naar wonen, namelijk Rood-voor-Rood (slopen van landschap ontsierende gebouwen met ter compensatie het verkrijgen van een kavel) en Splitsen (karakteristieke woonboerderij splitsen in 2 of 3 wooneenheden). De randvoorwaarden van de juridische factoren die bepalen of deze oplossingen zijn toegestaan, kunnen per gemeente verschillen en zijn beschreven in de geldende bestemmingsplannen en structuurvisies.    
 
De juridische factoren die invloed hebben op functietransformatie van vrijkomende agrarische bebouwing naar wonen in de gemeente Olst-Wijhe zijn onderstaand opgesomd.


Type gebouw