Samenvatting

Erve Eme is een openluchtmuseum in Zutphen waar een reconstructie is gemaakt van een vroegmiddeleeuwse nederzetting die in de buurt van het museum is opgegraven. Hier is behoefte aan een nieuw gebouw met open wanden, zodat er overdekt gewerkt kan worden in de buitenlucht. In dit document wordt onderzocht hoe deze historisch accuraat kan worden gebouwd. Het doel van dit onderzoek is het maken van een 3D model en een verantwoordingsdocument voor het reconstrueren van een dergelijke schuur. Hiervoor is de volgende hoofdvraag opgesteld:
Hoe kan zo historisch accuraat mogelijk een schuur worden gereconstrueerd, zoals deze tussen 500 en 900 na christus in regio Zutphen kan hebben bestaan?
De historische nederzetting die in Erve Eme is gereconstrueerd, heeft van de Laat-Romeinse tijd tot en met de late Merovingische tijd een constante bewoning gekend. De bewoning bestond uit een paar erven die rond een historische weg gecentreerd lagen. Daarna is de nederzetting nog wel blijven bestaan maar waarschijnlijk naar het noorden verplaatst. Twee gebouwen van deze nederzetting zijn gereconstrueerd in Eme, evenals een komhut gebaseerd op een andere opgraving vlakbij.
Fysieke resten van constructies zijn vrijwel zelden bewaard gebleven, dus archeologisch bewijs is beperkt. Om de hoofd- en deelvragen toch zo goed mogelijk te kunnen beantwoorden is een literatuuronderzoek uitgevoerd, zijn opgravingsdata bekeken en zijn verschillende reconstructies in Nederland vergeleken en bezocht. Daarnaast is met een aantal reconstructiespecialisten gesproken. Hieruit bleek dat reconstructies meestal wel theoretisch onderbouwd zijn maar een verantwoording zelden wordt vastgelegd.
Als basis voor de gevraagde reconstructie is een bootvormige plattegrond uit een opgraving in Putten gebruikt, in Zutphen zijn geen geschikte huisplattegronden teruggevonden. Deze voldoet aan de eisen van de opdrachtgever en staat een ontwerp zonder wanden toe omdat er geen bewijs of aanwijzing voor wanden is gevonden. Dit is essentieel omdat hierdoor een historisch accuraat model gemaakt kan worden, zonder wanden. Naast de grondsporen zijn geen andere archeologische resten gevonden die de vorm of functie van het gebouw konden bewijzen. De reconstructie van het gebouw is onderdeel voor onderdeel beredeneerd. Dit is zo goed mogelijk onderbouwd met historische en archeologische kennis uit de literatuur, aangevuld met praktijkkennis van de specialisten. De reconstructie is van de grond af naar boven toe beschreven, beginnende bij de grondsporen. Ook de verschillende houtsoorten en dakbedekkingsmaterialen die in de Middeleeuwen beschikbaar waren, zijn voor de reconstructie onderbouwd.
De resultaten van het onderzoek en de interpretatie zijn in dit document uitgebreid beschreven, maar wat dit uiteindelijk oplevert is het beste te zien in het 3D model dat is bijgevoegd. In 3ds Max is een reconstructiemodel gemaakt op basis van de verantwoording in de tekst. Het doel van het model is het visualiseren van de resultaten die in dit verantwoordingsdocument staan beschreven, het is dus vooral bedoeld als presentatiemiddel. Het model is echter wel volledig op schaal gemaakt en de inhoud en metadata van het 3D bestand zijn expliciet vermeld, zodat gemakkelijk met het model verder kan worden gewerkt.
Het eindresultaat is niet direct toepasbaar voor reconstructies van andere gebouwen, omdat dit onderzoek is gebaseerd op een unieke plattegrond. De onderbouwing en methode van dit onderzoek zijn echter wel bruikbaar als voorbeeld voor toekomstige reconstructieprojecten. Het model gaat fysiek worden nagebouwd in Erve Eme, wanneer en door wie is nog niet bekend.