Samenvatting

Deze bachelor scriptie heeft als doel het inventariseren en verwerken van de opgravingsgegevens van een kleine opgraving die in 1983 is uitgevoerd op het landgoed Ampsen in de gemeente Lochem. Het gaat hier om het digitaliseren van de analoge opgravingsdocumentatie en de vondsten om vervolgens conclusies te trekken over de aard en betekenis van de site.
 
Het onderzochte stuk grond was een weiland waarin een verlande beek werd aangetroffen. Er werden tijdens het veldwerk resten uit het Midden- tot en met het Laat-Mesolithicum (7100-4900 v. Chr.), Midden- tot en met het Laat-Neolithicum (4200-2000 v. Chr.) en de Late-Bronstijd (1100-800 v. Chr.) aangetroffen. Ook kwamen er zeldzame onverbrande hout- en hazelnootresten tevoorschijn.
 
De hoofdvraag van dit onderzoek is:
 
“Welke archeologische resten zijn er aangetroffen in het verlande beekdal op het landgoed Ampsen te Lochem die in 1983 is opgegraven?”
 
Om de hoofdvraag te beantwoorden is al het materiaal van de opgraving onderzocht en beschreven in de scriptie. Ook zijn er een GIS-omgeving en een digitale database gemaakt. Een database maakt het eenvoudiger om grote hoeveelheden informatie bij elkaar op te slaan en weer te geven. In een GIS omgeving kunnen gedetailleerde kaarten worden gemaakt van opgravingsinformatie.
 
De volgende punten vatten de essentie van het onderzoek samen:
 
-        Er is een beschrijving gemaakt van hoe het landschap rond Lochem is ontstaan en veranderd. Verder is bekeken hoe de bodem van het landgoed Ampsen er uit heeft gezien in de periode waaruit de vondsten van de opgraving dateren. Lochem ligt in het oostelijk zandgebied. Het gebied wordt gekenmerkt door een zandpakket in de bodem genaamd het dekzand, dat is ontstaan in de laatste ijstijd. Wat de opgraving van Ampsen-Beukenstein bijzonder maakt, is de aanwezigheid van een beekdal. In dit beekdal is een laag veen ontstaan waardoor de organische resten die normaal in zandbodems zeer snel vergaan, relatief goed bewaard zijn gebleven. Hierdoor zijn er een aantal bijzondere houtresten opgegraven die zeldzaam zijn in het oostelijk zandgebied.
-        Alle documentatie en beschrijvingen van de site zijn beschreven in het onderzoek. Doordat de opgraving is uitgevoerd door amateurarcheologen in het pre-Malta-tijdperk is het niet mogelijk geweest om het onderzoek uit te werken zoals dat tegenwoordig volgende de regels van de KNA gaat.
-        De bodemlagen van het opgravingsterrein zijn beschreven met diktes en diepte, deze bestaan uit verschillende zand- en veenlagen. Het kaartmateriaal is gescand, beschreven en gegeorefereerd in een GIS-omgeving. De boorstaten van de grondboringen die zijn gezet tijdens de opgraving, zijn opgenomen in de database. De boringen bevestigen de bodemopbouw en een enkele boring bevat vermoedelijke resten van de flank van een nederzetting vlak naast het beekdal. Ook de resultaten van een onderzoek naar hetzelfde beekdal in 1999 zijn beschreven. In dat onderzoek wordt geconcludeerd dat eventuele organische resten zo goed als vergaan zijn door de drainage van het grondwater in het beekdal.
-        Alle vondsten zijn bekeken en geïnventariseerd. De belangrijkste vondsten zijn beschreven in het onderzoek. Er is een klein aantal scherven uit het Laat-Neolithicum aangetroffen. De meeste scherven die zijn gevonden komen uit de Late-Bronstijd. Het bronstijdaardewerk uit Ampsen is vaak versierd, de aangetroffen versieringen zijn beschreven. Er zijn ook enkele honderden stukken bewerkt, onbewerkt en verbrand vuursteen verzameld in Ampsen-Beukenstein. De vuurstenen zijn waar mogelijk gedateerd en beschreven en komen uit het Mesolithicum, het Laat-Mesolithicum of Vroeg