Samenvatting

Deze scriptie is geschreven door Coen Velmans tijdens zijn afstudeerperiode bij Vechtdal Wonen. Vechtdal Wonen is een woningbouwcorporatie die huurwoningen heeft in Ommen, Hardenberg, Dalfsen, Raalte en Enschede. Onderzocht moest worden wat Vechtdal Wonen samen met haar partners kan doen om de woonquote voor sociale huurwoningen te verlagen door middel van beleidsmaatregelen. Om dit vraagstuk goed te kunnen beantwoorden zijn er voor dit onderzoek drie deelvragen uitgewerkt.
De eerste van die drie deelvragen luidt: ‘Hoe ziet de woonquote eruit voor de gemeenten Hardenberg en Ommen?’ Er is voor deze twee gemeenten gekozen omdat Vechtdal Wonen in deze twee gemeenten veruit de meeste sociale huurwoningen heeft. Om deze deelvraag te beantwoorden is er een steekproef gedaan met 42 dossiers, 21 voor elke gemeente, om te kijken hoe de woonquote eruit ziet. De gegevens die daaruit voortkomen zijn vervolgens  vergeleken met het onderzoek dat gedaan is door de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) in 2018. Uit het dossieronderzoek komt naar voren dat de woonquote in Hardenberg 33,46% is en in Ommen 36,71%. De percentages die in het onderzoek van de VNG naar voren komen verschillen iets ten opzichte van de gevonden gegevens uit het dossieronderzoek. In Hardenberg is dit slechts een verschil van 0,30% maar in Ommen is dit verschil wat groter, namelijk 4,41%. Dit verschil is met name te verklaren door het verschil in de huurprijs tussen beiden onderzoeken.
De tweede deelvraag is: ‘Welke best practices zijn er te vinden bij andere woningcorporaties op het gebied van het verlagen van de woonquote?’ Voor de beantwoording van deze vraag zijn het Woonlastenonderzoek Drenthe 2018 en het Woonlastenonderzoek 2019 Gemeente Groningen en de Groningse woningcorporaties gebruikt. Deze twee onderzoeken zijn uitgevoerd door Companen, een adviesbureau voor woningmarkt en leefomgeving. Uit de onderzoeken komen de volgende best practices naar voren:

Het voeren van een gematigd huurprijsbeleid.
Scherp in beeld hebben van de samenstelling van de populatie en de risicogroep voor betaalbaarheidsrisico.
Enquête uitzetten om te achterhalen of er meer behoefte is aan ondersteuning op administratief gebied.
Woonlasten omlaag brengen door isolatie of zonnepanelen.
Deel van de gemeentelijke belastingen laten heffen bij de woningeigenaren in plaats van bij de huurders (rioolheffing).
Woonkostencalculator.
Samenwerking tussen corporaties, gemeenten en huurdersbelangenorganisaties versterken.

 
De laatste deelvraag van deze scriptie luidt: Welke partners van Vechtdal Wonen kunnen helpen om de woonlasten (energie en gemeentelijke belastingen) te drukken en/of de inkomsten te laten stijgen? Tijdens het beantwoorden van deze deelvraag komt naar voren dat de gemeenten Ommen en Hardenberg veruit de belangrijkste partners zijn voor Vechtdal Wonen om de energielasten te drukken en/of het inkomen te doen laten stijgen.
 
Als antwoord op de hoofdvraag van deze scriptie worden er een aantal aanbevelingen gedaan aan Vechtdal Wonen. De aanbevelingen zijn: actualiseren en up to date houden van de inkomensgegevens, scherp in beeld hebben van de samenstelling van de populatie en de risicogroep voor betaalbaarheidsrisico, verduurzamen van de woningen en het gebruik van een  woonkostencalculator. Daarnaast is het advies om nader onderzoek te doen naar het percentage rechthebbenden dat gebruikt maakt van de huurtoeslag en het in kaart brengen van de vraag of er meer behoefte is aan ondersteuning bij het aanvragen van voorzieningen. Ook kan onderzoek worden gedaan naar een constructie betreffende de gemeentelijke belastingen.