Samenvatting

Cauberg Huygen merkt dat er steeds vaker open leerpleinen worden toegepast in middelbare scholen. Alleen bestaan er nog geen vastgestelde richtlijnen voor de akoestiek op leerpleinen, hierdoor gaan adviesbureaus bij de advisering nu uit van verschillende richtlijnen. Het komt ook voor dat er in de advisering helemaal geen aandacht wordt besteed aan de leerpleinen. Het doel van dit onderzoek is achterhalen of de huidige advisering en de daaruit voortvloeiende akoestische kwaliteit van open leerpleinen voldoende is voor de gebruikers van de pleinen.

Om dit te kunnen achterhalen is er eerst naar de theorie gekeken om te achterhalen wat een leerplein precies is, welke akoestische richtlijnen er zijn, wat er nu door diverse adviesbureaus geadviseerd wordt en wat er al bekend is over geluid op scholen. Daarna is de akoestische kwaliteit op twee middelbare scholen getoetst doormiddel van geluidsmetingen en een belevingsenquête onder de leerlingen.

Het leerplein is een leeromgeving waar ruimte is voor de eigen leerstijlen, het eigen werktempo en het eigen niveau van de leerlingen, ook is er meer ruimte voor zelfstandigheid. Over geluid op het leerplein is in de literatuur niks gevonden, wel is er literatuur gevonden over de effecten van geluid op de prestaties van mensen. Hieruit is naar voren gekomen dat met name de communicatieve en cognitieve taken worden beïnvloed, dat continu geluid minder storend is dan plotseling geluid en dat spraak het meest storend is voor cognitieve taken. Ook blijkt de relatie tussen hinder en prestaties sterker is dan de relatie tussen geluidsniveau en prestaties.

In Nederland zijn er geen vastgestelde richtlijnen voor open leerpleinen, in andere landen zijn die er wel. Deze richtlijnen verschillen echter van elkaar, hierdoor kan er niet gezegd worden wat passend zou zijn voor leerpleinen. Toch blijken veel adviesbureaus ongeveer dezelfde adviezen te hanteren met een nagalmtijd van ofwel ≤ 0,6 of ≤ 0,8 seconde. Ook de geadviseerde maatregelen om te voldoen aan de gestelde nagalmtijd komen met elkaar overheen.

Uit de geluidsmetingen op de twee scholen, komen echter hogere waarden naar voren (≥ 0,65), mogelijk dat er in de praktijk vaker niet voldaan wordt aan de geadviseerde waarde. Dit gezien de metingen van de nagalmtijd hoge waarden laten zien in de hogere frequentiebanden. Bij een theoretische berekening van de nagalmtijd volgens de formule van Sabine blijft de nagalmtijd over de octaafbanden van 250 t/m 2000 Hz vrijwel gelijk, bij de metingen loopt de nagalmtijd over dezelfde octaafbanden echter op, daardoor wordt er niet voldaan aan de geadviseerde nagalmtijd. De gemeten nagalmtijd blijkt te liggen tussen de berekende nagalmtijd volgens de formule van Fitzroy en de formule van Arau-Puchades. De vorm van het leerplein heeft ook effect heeft op de nagalmtijd. Op basis van dit onderzoek blijkt dat een breed rechthoekig of vierkante leerplein het meest gunstig is.

Uit de belevingsenquête op de twee scholen blijkt dat slechts 15,2% van de leerlingen op de ene school en 21,6% van de leerlingen op de andere school het achtergrond geluid als erg tot heel erg hinderlijk ervaren. Daarbij zijn de leerlingen op beide scholen tevreden met de leerpleinen op hun school. Relatief gezien ervaren de leerlingen de meeste hinder tijdens het leren voor een toets en het lezen van teksten, dit komt overheen met de literatuur.

Er kan geconcludeerd worden dat er nog verbeteringen mogelijk zijn in de huidige advisering voor leerpleinen en de akoestische kwaliteit daarvan. Met name de nagalmtijd blijkt lastig, er zou nader onderzocht kunnen worden hoe de nagalmtijd tijdens de advisering het beste bepaald kan worden zodat deze beter overeenkomt met de praktijk.