Samenvatting

De bouwsector is een van de grootste vervuilers ter wereld. In Nederland is de bouwsector verantwoordelijk voor ongeveer 38% van de totale CO2-uitstoot (Centraal Bureau voor de Statistiek, 2023). Om dit aandeel te reduceren zijn er een vanuit het Parijsakkoord doelen gesteld om de uitstoot in 2030 met 55% te verlagen ten opzichte van 1990 en vanuit de EU-greendeal klimaatneutraal te zijn in 2050. Daarnaast is er een woningtekort en moeten er conform het ‘Hoofdlijnenakkoord tussen de fracties van PVV, VVD, NSC en BBB’ ruim 100.000 woningen per jaar gerealiseerd worden wat voor twee derde betaalbaar moet zijn voor middeninkomens.
Bouwbedrijf Kreeft heeft in 2023 een betaalbaar CO2-nul woningconcept genaamd de Flexvalleywoning ontwikkeld. Echter heeft Kreeft nog geen concept voor betaalbare meerlaagse woningbouw dat voldoet aan het Parijsakkoord. Dit kan leiden tot het missen van kansen in een groeiende markt en het achterblijven ten opzichte van concurrenten. Het doel van dit onderzoek is om dit bestaande CO2-nul Flexvalley concept door te ontwikkelen naar een Paris Proof, betaalbaar meerlaags woongebouw. Hiervoor is de volgende onderzoeksvraag opgesteld: "Op welke wijze kunnen de Flexvalleywoningen met het CO2-nul kenmerk van Bouwbedrijf Kreeft doorontwikkeld worden naar een betaalbaar, Paris Proof meerlaags CLT-woongebouw?" Cross laminated timber (CLT) is een natuurlijk product dat CO2-opslaat, dit biedt een mogelijkheid om CO2-arm te bouwen.
De mogelijkheden voor het meerlaagse woningbouwconcept met CLT zijn onderzocht met een combinatie van kwalitatieve, kwantitatieve en ontwerpende onderzoeksmethoden. Kwalitatief onderzoek heeft inzicht geboden in de persoonlijke kant, zoals meningen, attitudes en ervaringen, en is uitgevoerd door middel van interviews, action research en deskresearch. Kwantitatief onderzoek leverde harde gegevens over de technische en financiële haalbaarheid, verkregen door diverse berekeningen. Ontwerpend onderzoek heeft gezorgd voor een gestructureerd proces en verbond onderzoek en ontwerp. Deze veelzijdige aanpak van onderzoeksmethoden heeft bijgedragen aan een volledig en betrouwbaar onderzoek.
Met de uitgangspunten die gecreëerd zijn in het theoretisch kader zijn er 3 varianten gemaakt in een BIM-model waarmee verschillende berekeningen zijn gemaakt. Een reeds bestaande traditionele variant, een variant met een volledige CLT-constructie en een hybride variant waar een betonnen kern is toegepast. De CO2-berekeningen concluderen dat de traditionele variant niet voldoet aan de grenswaarde van 2030. De CLT-variant is volledig Paris Proof voor 2050 waarbij de hybride variant deze grenswaarde nog enigszins overschrijdt, maar wel voor 2040 voldoet. Echter is er nog geen duidelijke normering voor de CO2-berekening en kan dit in de toekomst veranderen. Alle varianten kunnen volgens dit onderzoek als ‘betaalbaar’ worden beschouwd. De CLT variant is 21% duurder dan de traditionele variant, waarbij de hybride variant 18% duurder is. Door HSB-wanden toe te passen op niet dragende plekken in het gebouw en deels CLT te vervangen voor beton, kan het gebouw goedkoper gemaakt worden.
Uit het onderzoek is gebleken dat de Flexvalleywoningen van Bouwbedrijf Kreeft kunnen worden doorontwikkeld tot betaalbare, Paris Proof meerlaagse CLT woningbouw door strategische aanpassingen. Dit omvat optimalisaties in constructiediktes, brandveiligheid, en akoestiek, evenals toevoeging van functionele elementen zoals bergingen en balkons. Het gebruik van CLT als hoofdconstructiemateriaal biedt milieuvoordelen, maar vereist een zorgvuldige balans met beton om de eisen van het Parijsakkoord en de betaalbaarheid te handhaven.
Omdat het onderzoek uitgevoerd is in een conceptfase wordt er aanbevolen om een gelijkwaardig vervolgonderzoek per specifiek onderdeel te verrichten in een verdere fase van het bouwproces. Daarmee kan er een vollediger totaalbeeld verkregen worden van dit concept. Ook is het hierbij van belang om ontwikkelingen die impact kunnen hebben op de resultaten van dit onderzoek in de gaten te houden zoals: politiek, ontwikkelingen van andere bouwmaterialen, handelbare CO2-contracten en CO2-belastingen.