Samenvatting

Inleiding: Hart- en vaatziekten zijn één van de belangrijkste oorzaken van ziekte en sterfte in Nederland. Alcohol heeft een belangrijke plaats in het dagelijkse leven van mensen en heeft invloed op het ontstaan en het beloop van hart- en vaatziekten. Een overmatige en onregelmatige alcoholconsumptie wordt in verband gebracht met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten en matige alcoholconsumptie met een verlaagd risico. Kennisinstituut Bier ondervindt dat er veel fabels en misvattingen leven rondom alcoholconsumptie en het effect op hart- en vaatziekten. Het is belangrijk dat deze fabels en misvattingen worden weggenomen, aangezien deze kunnen leiden tot onverantwoorde alcoholconsumptie. Doel van ons onderzoek is het geven van bruikbare adviezen aan Kennisinstituut Bier ten behoeve van een betere informatieoverdracht door zorgverleners.
Methode: Een literatuur- en praktijkonderzoek heeft plaatsgevonden in de periode februari – juni 2014. In het literatuuronderzoek is onderzocht welke vormen van hart- en vaatziekten bestaan en wat de gerelateerde alcoholadviezen zijn, rekening houdend met medicatie. In het praktijkonderzoek zijn halfgestructureerde interviews gehouden met veertig zorgvragers en tien zorgverleners. De zorgvragers betreffen zowel mannen als vrouwen met hart- en vaatziekten tussen de 40 en 80 jaar. De geïnterviewde zorgverleners betreffen medisch specialisten, huisartsen, praktijkondersteuners, verpleegkundig specialisten en diëtisten.
Resultaten: Het literatuuronderzoek toont dat uitsluitend bij alcoholgerelateerde cardiomyopathie een strikt advies wordt gegeven om geen alcohol te gebruiken; aan patiënten met boezemfibrillatie wordt geadviseerd om geen alcohol te gebruiken; overige zorgvragers is het toegestaan om maximaal één (voor vrouwen) of twee (voor mannen) glazen alcohol per dag te nuttigen. Het praktijkonderzoek toont dat de zorgvragers weinig weten over alcoholconsumptie en geen informatiebehoefte hebben daaromtrent. Daarnaast blijkt dat zorgverleners vaak verschillende adviezen geven. Bij de antwoorden valt ook op dat de meest gestelde vraag door zorgvragers aan zorgverleners de hoeveelheid verantwoorde glazen alcohol per dag betreft. Ten slotte blijkt dat mondelinge informatieoverdracht de voorkeur heeft van zorgverleners en informatievoorziening via een website de voorkeur heeft van zorgvragers.
Conclusies: Er bestaat een discrepantie tussen de nagenoeg universele regel “één of twee glazen alcohol is toegestaan” en de aard en ernst van de diverse vormen van hart- en vaatziekten. Een opvallend groot deel van de zorgvragers én zorgverleners heeft onvoldoende kennis van verantwoorde alcoholconsumptie bij hart- en vaatziekten. Het is opmerkelijk dat de zorgvragers zeggen geen behoefte te hebben aan meer informatie betreffende alcoholconsumptie. Van de verschillende vormen van informatievoorziening, gaat de voorkeur van zorgvragers uit naar informatie via het internet; zorgverleners prefereren mondelinge informatieoverdracht. Er is opvallend veel variatie in de adviezen die zorgverleners geven aan zorgvragers betreffende verantwoorde alcoholconsumptie. De meest gestelde vraag van zorgvragers aan zorgverleners betreft de hoeveelheid toegestane glazen alcohol per dag.