Samenvatting

Door klimaatverandering moet men anders gaan leven en produceren. De overheid streeft ernaar om in 2050 volledig circulair te bouwen. Dit onderzoek richt zich op een natuurlijk alternatief voor kunststof geotextiel bij oeverwerken langs kleinschalige watergangen/ boezemwateren. Geotextielis een kunststof doek dat wordt gebruikt om constructies te stabiliseren en te beschermen. Het probleem is dat kunststof geotextiel, wanneer het blootgesteld wordt aan zonlicht, uiteenvalt en microplastics in het milieu terechtkomen.

Het onderzoek beantwoordt de vraag welke materialen gebruikt kunnen worden ter vervanging van kunststof geotextiel bij oeverbeschermingsconstructies. Er zijn vier deelvragen opgesteld en beantwoord met behulp van literatuuronderzoek en gesprekken met belanghebbenden en het waterschapHollandse Delta. Het rapport onderzoekt en presenteert de mogelijkheden en kansen
voor alternatieve materialen.

Geotextiel is een kunststof doek wattoegepast wordt bij de grond-, weg- en waterbouw. Functies van geotextiel op het gebied van waterbouw zijn: bevorderen van stabiliteit, scheiding, filteren, en erosiebestrijding. Het type textiel of grid is afhankelijk van de toepassing. Geotextiel wordt zowel toegepast bij een constructie met een talud als bij een beschoeiing. Geotextiel hoeft niet per definitie van kunststof te zijn gemaakt, biobased en biodegradable geotextiel zoals jute en kokos zijn ook mogelijk toe te passen als geotextiel. Echter hebben deze materialen een kortere levensduur en is nog weinig over bekend. Het waterschap Hollandse Delta voeren al enkele pilots uit om de geschiktheid van deze alternatieven te bepalen. Bij (gedeeltelijk) natuurvriendelijke oevers is het zo dat vegetatie de constructie na tijd kan overnemen. Een biobased en biodegradable alternatief is hier daarom een geschikte oplossing en relevant voor verder onderzoek.

De uitgangspunten, eisen en wensen voorhet bepalen en analyseren van alternatieven voor kleinschalige watergangen zijn te omvatten onder: toepassingsgebied, materiaaleigenschappen, milieu-impact, uitvoering en beheer en kosten. De materialen die op dit moment geschikt zijn voor
het vervangen van kunststof geotextiel zijn jute en kokos. Jute is beter voor het milieu dan kokos. Vandaar dat de voorkeur op dit moment naar jute gaat als alternatief voor geotextiel. De BASE-elements gemaakt van biopolymeren zijn ook geschikt voor oeverbescherming, echter kan dit niet
functioneren als doek waardoor er bij de toepassing als beschoeiing nog wel een natuurlijk doek toegepast moet worden. Voor natuurherstel en bevorderen van vegetatie kunnen de structuren wel in hun eentje worden ingezet. Hennep en vlas zijn planten die erg kansrijk zijn als alternatief en kunnen wel in een Europees klimaat groeien en geproduceerd worden. Helaas zijn op dit moment nog geen hennep en vlas producten beschikbaar op de markt.

Wat betreft toekomstige materialen kan er meer onderzoek gedaan worden naar biopolymeren en het uitbreiden van toepassingen ervan. Een andere mogelijkheid is het toevoegen van een natuurlijk hars, om de levensduur van het plantaardige alternatief te verlengen. Brandnetels, algengroei, olifantsgras en paddenstoelen kunnen ook eventueeltoekomstmogelijkheden bieden voor geotextiel.

Er is een advies uitgebracht per oeverconstructie welk materiaal geadviseerd wordt om toe te passen. Er zijn negen oeverconstructies in zwaarte van de constructie uitgesplitst van natuurlijke oever tot beschoeiing met palen en schotten. Jute wordt geadviseerd voor de meeste constructies,
wanneer ook hennep en vlas op de markt zijn kunnen zij dezelfde functie vervullen. Kokos wordt aanbevolen voor vlies- en roltoepassingen. BASE-elements worden aanbevolen voor natuurherstel en kleinschalige beschoeiingen.

Concluderend kunnen jute, kokos, biopolymeren, hennep en vlas worden gebruikt als alternatief voor kunststof geotextiel. Verder onderzoek naar materiaaleigenschappen, kosten en de ontwikkeling van hennep en vlas wordt aanbevolen. Op lange termijn moet er meer onderzoek worden gedaan naar biopolymeren en de mogelijkheden van BASE-elements voor andere doeleinden. Het rapport adviseert ook om contact op te nemen met BESE-Products voor meer informatie over de mogelijkheden van BASE-elements.

LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/elske-hart-1077541b8/