Samenvatting

Ieder kind verdient de best mogelijke start en heeft het recht om veilig en onbezorgd op te groeien. Bij vele duizenden kinderen in Nederland is dit echter niet het geval. Naar schatting waren er in 2017 90.000 tot 127.000 kinderen slachtoffer van mishandeling. Kindermishandeling heeft grote gevolgen voor de ontwikkeling van het kind. Daarom is het belangrijk om als professional preventief te werk te gaan en moeilijkheden bespreekbaar te maken met de ouder, om zo erger te voorkomen.
Vanuit het Lectoraat Integrale Aanpak Kindermishandeling bestaat de wens om te achterhalen wat het perspectief van ouders is in gesprekken met professionals over kindermishandeling, omdat dit tot nu toe onderbelicht is gebleven. Het doel van dit onderzoek is dan ook om inzicht te krijgen in de ervaringen en behoeften van ouders, om zo handvatten te kunnen bieden aan (aanstaande) professionals om beter aan te sluiten bij de leefwereld van ouders. Hiervoor is de volgende onderzoeksvraag geformuleerd: Wat zijn de ervaringen en behoeften van ouders in gesprekken met professionals als het gaat om het bespreekbaar maken van de schaduwkanten van ouderschap en (zorgen over) kindermishandeling? Om antwoord te geven op deze vraag is er naast literatuuronderzoek ook kwalitatief onderzoek gedaan, waarbij er diepte-interviews zijn afgenomen bij ouders. De drie niveaus van preventie waarmee het Lectoraat werkt, werden in dit onderzoek herleid tot vier thema’s: 1) de schaduwkanten van ouderschap, 2) risicofactoren van kindermishandeling, 3) vermoedens van kindermishandeling en 4) plaatsgevonden kindermishandeling. Ouders zijn op basis van hun persoonlijke situatie ingedeeld in een van deze groepen.
Uit de analyse van de interviews is gebleken dat ouders zowel positieve als negatieve ervaringen hebben opgedaan met professionals, waarbij de negatieve ervaringen veruit overheersten. Een goede samenwerking tussen ouder en professional is belangrijk. Hierbij moet de professional de ouder erkennen als deskundige ten aanzien van zijn kind, naast de ouder staan, aansluiten bij wat de ouder nodig heeft en een vertrouwensband opbouwen. Daarnaast hebben ouders behoefte aan erkenning van de grenzen van ouderschap en de kwetsbare gevoelens die hiermee gepaard gaan. Ouderschap kent vaak gevoelens van onzekerheid en schaamte. Dat is een reden waarom de professional oog moet hebben voor wat er wél goed gaat. De professional moet verder transparant zijn, de grenzen van zijn deskundigheid kennen en betrokken overkomen. Ouders hebben behoefte aan een professional die bij zichzelf blijft en hart heeft voor zijn werk. Eerlijk zijn over de eigen gevoelens en ruimte maken voor een grapje horen hierbij. Tot slot hebben ouders behoefte aan ondersteuning bij het zoeken naar de juiste hulp, en is het belangrijk dat de professional verschillende gespreksvaardigheden onder de knie heeft.
Op basis van deze resultaten is een factsheet ontwikkeld, waarin de belangrijkste punten zijn verwerkt. Dit heeft geresulteerd in een checklist met vier belangrijke tips met toelichting, die de professional moet opvolgen om goed te kunnen aansluiten bij de leefwereld van ouders. Deze tips zijn:
• Werk samen met de ouder
• Heb aandacht voor de ouder
• Erken de kwetsbaarheid van ouderschap
• Blijf mens achter de rol als professional
Samenvatting ook in het Engels.