Samenvatting

Managementsamenvatting
Het ontwerpgerichte onderzoek vindt plaats bij de RvdK. De RvdK Noord-Nederland is een
landelijke uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Justitie en Veiligheid. In dit onderzoek
staat de samenwerking tussen de RvdK en de gemeenten in Noord-Nederland centraal, met als
doel de optimalisatie in de besluitvorming van spoeduithuisplaatsingen (hierna aangeduid als
spoed-UHP). Sinds de decentralisatie van de jeugdzorg in 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk
voor de toegang tot jeugdhulp. Dit brengt nieuwe uitdagingen mee in de afstemming met de
RvdK. Gezamenlijk met de opdrachtgever is daarom de volgende onderzoeksvraag opgesteld:
"Hoe kan de RvdK Noord-Nederland de samenwerking met gemeenten verbeteren om tot
zorgvuldige besluitvorming over uithuisplaatsingen (UHP's) te komen, zodat een veilige
opgroeiomgeving voor kinderen wordt gewaarborgd?"
Om de onderzoeksvraag te beantwoorden zijn verschillende onderzoeksfasen doorlopen. Om te
beginnen zijn er in de discover- en definefase inzichten verzameld over de samenwerking tussen
de RvdK en gemeenten in Noord-Nederland, met speciale aandacht voor de besluitvorming
rondom UHP. Het proces omvatte literatuuronderzoek en interviews met verschillende
stakeholders, zowel binnen de RvdK als daarbuiten. Hier kwam naar voren dat er verbeteringen
nodig zijn op het gebied van communicatie, rolverdeling en kennisuitwisseling tussen de RvdK en
gemeenten om zorgvuldige en efectieve besluitvorming over UHP te waarborgen. Het blijkt dat
ouders een gebrek aan rechtvaardigheid voelen als het gaat om het proces van
kinderbeschermingsmaatregelen en dat ze zich niet altijd gehoord voelen. Daarnaast is bekend
dat een UHP veel nadelige gevolgen met zich mee brengt, zowel voor het kind/jeugdige als de
ouders of opvoeders.
In de developfase zijn op basis van de verzamelde inzichten aan de hand van de vorige fasen en
de ontwerpeisen verschillende prototypes ontwikkeld. Een van deze prototypes, namelijk een
checklist, voldeed volgens de opdrachtgever en de ontwerpeisen het beste aan de
verwachtingen. De checklist biedt een overzicht van de belangrijkste criteria, processtappen en
de wet- en regelgeving die van toepassing zijn bij een spoed-UHP. Van deze checklist zijn
verschillende versies ontwikkeld en voorgelegd aan de opdrachtgever en geselecteerde
stakeholders.
De uiteindelijke checklist is tot stand gekomen in de deliverfase. Door middel van drie
evaluatierondes is de checklist gebruiksvriendelijk gemaakt voor zowel de raadsmedewerkers
als de medewerkers van de gemeente. Het product zal worden geïmplementeerd en na een half
jaar (juni 2025) worden geëvalueerd. Dan kan er bepaald worden hoe efectief het in de praktijk
is bij het ondersteunen van de besluitvorming en het verbeteren van de samenwerking tussen de
gemeente en de RvdK.
De doelstelling van dit ontwerpgerichte onderzoek was het ontwikkelen van een concrete
aanbeveling om de samenwerking tussen de RvdK en de gemeente te versterken. Deze
aanbeveling is vertaald in een checklist die bijdraagt aan een zorgvuldige en gestructureerde
besluitvorming binnen de jeugdzorg. De checklist ondersteunt professionals bij het maken van
ingrijpende beslissingen die in het belang van het kind zijn, en versterkt tegelijkertijd de
samenwerking tussen beide partijen. Door de focus op het centraal stellen van het kind en het
bevorderen van de samenwerking biedt de checklist een duurzame en efectieve oplossing voor
de uitdagingen in complexe jeugdbeschermingsprocessen. Het product versterkt professioneel
handelen, bevordert het sociaal functioneren van gezinnen bij mogelijke UHP’s en sluit aan bij
kernwaarden zoals autonomie, transparantie en rechtvaardigheid.