Samenvatting

MANAGEMENTSAMENVATTING
Eén van de pijlers van het kwaliteitskader forensische zorg heeft betrekking tot de veiligheid en
persoonsgerichte zorg. Het kwaliteitskader benadrukt het belang van het actief betrekken van het eigen
netwerk van de cliënt om delict gedrag te voorkomen en te werken aan het eigen herstel (Zorginstituut
Nederland, 2022). Dit kwaliteitsaspect sluit aan bij de vraagstelling van dit onderzoek, namelijk; ‘Hoe
kunnen de begeleiders van Zinso tijdens de startfase van het begeleidingstraject van de cliënten, het
gesprek aangaan om het netwerk in kaart te brengen, zodat de bewustwording bij de cliënten over het
belang van het betrekken van het netwerk wordt vergroot?’
Tijdens het onderzoek is er gebruik gemaakt van het Double Diamond-model. De eerst Diamond is
gericht op het verzamelen van informatie en het achterhalen van de essentie van het probleem en de
behoeften. De tweede diamond richt zich op het ontwerpen van een oplossing die aansluit bij het
vraagstuk (Van ‘t Veer et al., 2020). De onderzoekers hebben eerst informatie verzameld aan de hand
van literatuur, interviews, Masterclass, podcast en gesprekken. Hierdoor werd de huidige en gewenste
situatie op het micro-, meso- en macroniveau in kaart gebracht. Nadat alle informatie was verzameld
zijn de belangrijke aspecten in kaart gebracht en is de focus van het onderzoek vastgesteld. Uit de
informatie is gebleken dat het gesprek aangaan over het netwerk en het betrekken van het netwerk in
de praktijk lastig is. De cliënten misten de basisbehoefte verbondenheid van de begeleiders binnen de
zorg. Deze verbondenheid gaat over gaat het voor betekenis zijn voor anderen en het ontvangen van
ondersteuning (Zinso, 2025). De begeleiders gaven duidelijk aan dat zij praktische handvaten missen
om het gesprek aan te gaan en om het netwerk helder in kaart te krijgen.
Toen het helder was dat de begeleiders praktische handvaten misten kon er een product worden
ontworpen. Hiervoor is een handleiding ontwikkeld. De handleiding sluit aan bij de startfase van het
begeleidingstraject. Op deze manier past het binnen de werkwijze van Zinso en is het eenvoudig in te
zetten naast de overige werkzaamheden. Gedurende de startfase staat kennismaken centraal en wordt
de band met de cliënt op gebouwd. De handreiking kan ingezet worden als een hulpmiddel waarmee
het netwerk kan worden besproken en in kaart kan worden gebracht. Er worden tools aangereikt die
hierbij helpend kunnen zijn. De tools komen voort uit de gesprekken en het onderzoek dat is gevoerd
door de onderzoekers. Door de wensen en behoeften van de begeleiders en cliënten mee te nemen sluit
de handleiding aan. Om nog beter aan te sluiten bij de cliënten hebben de onderzoekers ervoor
gekozen om alternatieve tools aan te reiken, zodat er gekozen kan worden tussen twee varianten. Op
deze manier kan er per cliënt gekeken worden naar de behoefte en kan de meest passende tool worden
gekozen. Hiermee wordt de eigen regie van de cliënt ook meegenomen.
Om de handleiding te implementeren raden de onderzoekers aan om teambreed de
implementatiemethode Sabotagesessie te gebruiken. Met deze methode ga je de belangrijkste
problemen verkennen met humor om dit vervolgens aan te passen. Daarnaast is het raadzaam om de
handleiding te gebruiken bij cliënten die in de startfase zitten, zodat de gehele handleiding kan worden
ingezet. Na de startfase is het van belang om de handleiding te evalueren aan de hand van de
verschillende evaluatieformulieren die zijn toegevoegd aan de handleiding. De handleiding kan dan
worden aangepast. Op deze manier blijft de handleiding aansluiten bij de wensen en behoeften. De
onderzoekers bevelen ook aan om trainingen en cursussen te volgen waarmee de deskundigheid wordt
vergroten. Dit zou kunnen met het eigen loopbandbudget. Als laatst bevelen de onderzoekers aan om
voor extra kennis een ervaringsdeskundige of systeemtherapeut te betrekken binnen de zorg.
4
Met behulp van de handleiding kan de kernwaarde deskundigheid en zorgvuldigheid van de
begeleiders worden bevorderd doordat er nieuwe informatie wordt meegenomen en het handelen
hierop wordt aangepast. Ook kan de kernwaarde betrokkenheid en bereidheid om mensen bij te staan
worden bevorderd doordat er meer betrokkenheid is omtrent het netwerk van de cliënt (BPSW, 2021).