Samenvatting

West-Europese landen worden de laatste jaren geconfronteerd met hoge echtscheidingscijfers (Eurostate Statistics Explained, 2016). Ook in Nederland is het aantal kinderen dat te maken krijgt met een scheiding de afgelopen 20 jaar toegenomen (Nederlands Jeugdinstituut, 2021). Bij 10 tot 15 procent van de echtscheidingen lukt het ouders niet om er gezamenlijk uit te komen. Dit kan leiden tot een vecht- of conflictscheiding (van Lawick, 2021). Uit onderzoek komt naar voren dat kinderen van gescheiden ouders slechter scoren op het gebied van schoolprestaties, psychologisch en emotioneel welbevinden, zelfbeeld en sociale relaties, in vergelijking tot kinderen van niet-gescheiden ouders (Amato, 2001). Daarnaast komt naar voren dat bij een deel van de conflictscheidingen, voor de scheiding, huiselijk geweld al een rol speelde. Vaak blijft huiselijk geweld na de scheiding voortduren of escaleert dit zelfs (de Ruiter & van Pol, 2017). Opgroeien binnen een setting waarin huiselijk geweld een rol speelt kan een aantasting zijn voor de basisvoorwaarden van het bestaan van een kind. Ook krijgt 40% van de kinderen die regelmatig blootgesteld worden aan huiselijk geweld te maken met posttraumatische klachten. Het is daarom van belang dat er voldoende aandacht en hulp is voor deze jonge en kwetsbare groep slachtoffers (Nederlands Jeugdinstituut, z.d.). Dit ontwerponderzoek is uitgevoerd binnen de vrouwenopvang van Wender in Groningen. De vrouwenopvang biedt een veilige plek voor vrouwen en kinderen die te maken hebben gehad met huiselijk geweld of hier getuige van zijn geweest. Vanuit de vrouwenopvang wordt systemisch gewerkt. Daarnaast wordt er gewerkt met de methodieken krachtwerk en veerkracht (Wender, 2022). Binnen dit onderzoek hebben we ons gericht op de vrouwen en kinderen (van een andere culturele achtergrond) die binnen de vrouwenopvang wonen. De trajectbegeleiders jeugd & gezin hebben regelmatig te maken met handelingsverlegenheid en/of gebrek aan maatwerk op het gebied van cultuursensitief werken, zo is gebleken uit praktijkonderzoek. De doelstelling van dit onderzoek is om trajectbegeleiders jeugd & gezin van de vrouwenopvang handvatten te bieden om met ouders uit een andere culturele achtergrond in gesprek te gaan over de gevolgen van huiselijk geweld en een scheiding op het kind. Om de doelstelling te behalen is er literatuuronderzoek en veldoriëntatie verricht. Daarna zijn er semi-gestructureerde interviews afgenomen met de trajectbegeleiders jeugd & gezin en vrouwen die in de vrouwenopvang wonen of gewoond hebben. Uit deze interviews zijn de ontwerpeisen voor het product opgehaald. De belangrijkste ontwerpeisen waren dat het product een aanvulling moet zijn op de al bestaande methodieken (krachtwerk en veerkracht), het product laagdrempelig in gebruik moet zijn, het product visuele handvatten moet bevatten en het product psycho-educatie moet bevatten voor ouders van een andere culturele achtergrond over huiselijk geweld en scheiding. Aan de hand van de ontwerpeisen is het product ontworpen, namelijk een boekje met visuele tools over psycho-educatie die ingezet kan worden tijdens de begeleiding. Ten slotte zijn er een aantal aanbevelingen. Aan het begin van het onderzoek was er vanuit de opdrachtgever behoefte aan handvatten op het gebied van begeleiding van ouders met (vermoedelijk) een licht verstandelijke beperking in combinatie met scheiding en huiselijk geweld. Als de beschikbare handvatten niet voldoende zijn is het van belang dat er verder onderzoek wordt gedaan naar deze hulpvraag. Ook bevelen wij aan het product te vertalen in andere talen, zodat het goed aansluit op de doelgroep waarvoor het is ontwikkeld. De aanbevelingen en afspraken over de implementatie dragen bij aan een duurzame integratie van het product binnen de organisatie.