Samenvatting

Dit onderzoek biedt een inzicht in het partydrugsgebruik, specifiek cocaïne, ecstasy (MDMA) en nieuwe psychoactieve stoffen (NPS), onder studenten in Groningen. De motivatie voor dit onderzoek ligt in de recent waargenomen stijging van het partydrugsgebruik. De rol van de sociale context bij partydrugsgebruik wordt nader in kaart gebracht. Het onderzoek richt zich specifiek op de rol van directe en indirecte peer pressure. Ook wordt de rol van de invloed van studentenverenigingen, waar de sociale context vaak een unieke rol speelt in het gedrag van studenten, meegenomen.

Om deze vraagstukken te onderzoeken, is voor een kwantitatieve aanpak gekozen, waarbij een online enquête is afgenomen onder een representatieve steekproef van studenten van de Hanzehogeschool en de Rijksuniversiteit Groningen. De enquête werd in april 2025 uitgevoerd over een periode van een week, waarbij studenten op verschillende locaties werden benaderd. Door middel van een QR-code konden zij de enquête anoniem invullen op hun smartphone. Voorafgaand aan de steekproeftrekking werd een pilotstudie uitgevoerd om de vragenlijst te optimaliseren, en de ethische richtlijnen werden gevolgd om de privacy van de deelnemers te waarborgen. De analyse richtte zich op het in kaart brengen van de prevalentie van drugsgebruik, de intentie tot toekomstig gebruik, en de samenhang met directe en indirecte peer pressure, met een specifieke vergelijking tussen studenten die lid zijn van verenigingen en niet-leden.

De resultaten laten zien dat twee-vijfde van de studenten ervaring heeft met partydrugs, waarbij het gebruik hoger is onder leden van studentenverenigingen. Dit suggereert dat de sociale omgeving binnen deze verenigingen een belangrijke rol speelt in het stimuleren van drugsgebruik. Een van de bevindingen uit het onderzoek is dat studenten vaak overschatten hoe wijdverbreid drugsgebruik is onder hun leeftijdsgenoten, een fenomeen dat bekendstaat als het false consensus effect. Deze misvatting kan bijdragen aan de normalisatie van drugsgebruik, omdat studenten denken dat het gebruik meer geaccepteerd en gangbaar is dan het in werkelijkheid is. Ook tussen directe peer pressure en intentie tot gebruik blijkt samenhang te zijn, met name onder verenigingsleden.

De inzichten uit dit onderzoek bieden concrete aanknopingspunten voor preventie en interventie. Om de ervaren peer pressure te verminderen, zijn er voor zowel de directe als de indirecte vorm aanbevelingen gedaan over mogelijke interventies. Voor de directe peer pressure is een weerbaarheidstraining aanbevolen, waarin studenten leren risicosituaties te herkennen en effectief “nee” te zeggen tegen aangeboden drugs. Wat betreft de indirecte peer pressure werd een interventie aanbevolen die aansluit bij de Social Norms Approach, waarin de werkelijke prevalentie van partydruggebruik wordt gedeeld. Om een zogeheten boomerang-effect te voorkomen, wordt de nadruk niet gelegd op het verschil in schattingen, maar juist op het feit dat de meerderheid géén drugs gebruikt.