Samenvatting

In opdracht van Innovatiewerkplaats Senioren: Welzijn, Wonen, Zorg en Samenleven
Leeratelier Mee (blijven) doen van de Hanzehogeschool. Vrijwilligersorganisaties zijn nog meer van belang sinds Nederland de verschuiving heeft plaats gevonden van een verzorgingsstaat naar een participatiesamenleving (Koning Willem-Alexander, 2013). De vrijwilligers zijn de basis van de vrijwilligersorganisaties en zorgen dat deze organisaties blijven bestaan. Van deze vrijwilligers is een groot deel 65-plus (Arends, 2024). Een groot deel van deze leeftijdsgroep in Nederland krijgt te maken met cognitieve achteruitgang
(Alzheimer Nederland, z.d.-b). Om ervoor te zorgen dat de vrijwilligers met cognitieve achteruitgang langer hun vrijwilligerswerk kunnen blijven doen, doet het leeratelier: Mee (blijven) doen, onderzoek naar dit onderwerp. Het leeratelier bestaat uit een groep diverse deelnemers uit het Ronald Mcdonaldhuis, het Odensehuis, Humanitas, Alzheimer Nederland en de Hanzehogeschool en valt onder de Innovatiewerkplaats Senioren van de Hanzehogeschool in Groningen. Deze organisaties merken dat vrijwilligers met cognitieve achteruitgang plotseling stoppen of langzaam uit beeld verdwijnen. In samenspraak met het leeratelier is daarom de volgende ontwerpvraag geformuleerd: Hoe kan een interventie ontworpen worden voor de vrijwilligersorganisaties Ronald McDonaldhuis, Odensehuis en Humanitas in Groningen waarmee zij senioren vrijwilligers met milde cognitieve achteruitgang kunnen ondersteunen?
Aan de hand van de methodiek van Design Thinking is de ontwerpvraag uitgewerkt. In elke fase van het onderzoek zijn deelvragen gebruikt ter ondersteuning van het beantwoorden van de ontwerpvraag. Om de doelgroep en knelpunten in kaart te brengen hebben er observaties en interviews plaatsgevonden met vrijwilligers en vrijwilligerscoördinatoren. Verder zijn de ontwerpeisen door middel van een werkvorm in kaart gebracht. Hieruit bleek dat mensen die samenwerken, elkaar automatisch ondersteunen. Er wordt geen drempel ervaren om contact met de coördinatoren op te zoeken. Dit is de reden dat de ontwerpvraag in overleg met het leeratelier is aangepast naar: Hoe kunnen we een product ontwerpen waardoor gedrag, wat afkomstig is uit cognitieve achteruitgang, bespreekbaar wordt gemaakt?
Aan de hand van deze nieuwe ontwerpvraag heeft er een brainstormsessie binnen het leeratelier plaatsgevonden. Uit deze sessie kwamen veel verschillende ideeën en werkzame elementen die gebruikt konden worden in het ontwerp van het product. Na het prioriteren van deze ideeën kwamen er een aantal opties voor het prototype naar voren. Deze ideeën zijn vergeleken met de ontwerpeisen. Dit leidde tot twee mogelijkheden waar uiteindelijk een keuze is gemaakt die het beste paste bij de werkzame elementen en de situatie waarin het product gebruikt zal worden. Het prototype dat door middel van literatuur onderbouwing is ontworpen zijn gesprekskaarten met een combinatie van vragen en visuele beelden. Het doel van de gesprekskaarten is het normaliseren van het gesprek over cognitieve achteruitgang op een luchtige manier.
Het is niet gelukt om het product te testen. Er is een aanbeveling gedaan voor de methode waarop het product getest kan worden. Aan de hand van die test kunnen de kaarten geëvalueerd worden. Met samenvatting in het Engels. Includes a summary in English.