Samenvatting

Een beeld zegt vaak meer dan duizend woorden. Kunst is een krachtig communicatiemiddel waarmee emoties en gedachten visueel tot uiting komen en kan daarom goed dienen om een ervaringsverhaal over te brengen. Het delen van ervaringsverhalen helpt stigma’s te doorbreken en bevordert begrip en empathie in de samenleving. Deze scriptie onderzoekt hoe visuele, arts-based methoden kunnen worden ingezet om ervaringsverhalen op te halen, met als doel meer inzicht te krijgen in onbegrepen gedrag.

De bevindingen van dit onderzoek dragen bij aan het lopende project van de Kenniswerkplaats Onbegrepen Gedrag (KOG) Drenthe: de ontwikkeling van een Vertelkamer voor mensen met onbegrepen gedrag. De Vertelkamer wordt een online platform waar iedereen – van mensen met onbegrepen gedrag en hun naasten tot professionals – hun verhaal kan delen en zelf kan toelichten. Zo wil KOG bijdragen aan meer begrip, betere preventie, optimale ondersteuning en beleid dat echt aansluit bij wat deze mensen nodig hebben.

De ontwerpvraag luidt: “Hoe kan door middel van visuele, arts-based methoden een ervaringsverhaal worden opgehaald over onbegrepen gedrag bij mensen in herstelinitiatieven, zodat deze verhalen bijdragen aan het vergroten van inzicht over onbegrepen gedrag voor mensen met onbegrepen gedrag zelf, hun naasten en/of professionals?”

Om deze vraag te beantwoorden is de design thinking-methode toegepast, een ontwerpgerichte methode voor complexe vraagstukken. De klemtoon van deze methode ligt op het willen verbeteren of veranderen van een situatie, wat aansluit op de behoefte van de opdrachtgever om meer herkenning en erkenning te krijgen voor onbegrepen gedrag. Het onderzoeksproces dat is doorlopen bestaat uit vijf fases: empathize, define, ideate, prototype en test.

In de empathize- en define-fase zijn ontwerpeisen verzameld en geclusterd. Vervolgens zijn in de ideate-fase verschillende visuele methoden verkend om ervaringsverhalen op te halen; het idee dat het beste aansloot bij de ontwerpeisen is uitgewerkt tot een prototype. Dit prototype is gepresenteerd tijdens een KOG-bijeenkomst en op basis van de ontvangen feedback verfijnd. Uiteindelijk is een eerste ontwerp ontstaan voor een workshop, bestaande uit een instructieboekje en een werkmodel, dat getest is bij ervaringsdeskundigen van Herstelruimte Emmen. Door de evaluatie van deze testafname is een eerste indruk verkregen van hoe het ontwerp in de praktijk werkt en welke verbeterpunten meegenomen kunnen worden in vervolgonderzoek.
Met samenvatting in het Engels. includes a summary in English.