Samenvatting

MANAGEMENTSAMENVATTING
Het ontwerponderzoek heeft plaatsgevonden bij Ons Berkenhof in Zuidlaren. Het onderzoek
gaat over het inzetten en vergroten van het sociale netwerk van gezinnen, tijdens en na hun
verblijf bij Ons Berkenhof. De aanleiding voor het onderzoek is een vraag die naar voren
kwam tijdens een gesprek met de organisatie. De organisatie gaf aan dat zij merken dat er
onder de begeleiders onvoldoende middelen en handvatten zijn om gezinnen te ondersteunen
bij hun sociale netwerk. Daarnaast zien zij dat veel gezinnen een klein of zwak netwerk
hebben, wat leidt tot afhankelijkheid van professionals en beperkte zelfredzaamheid na
vertrek uit het ouder- en kindhuis.
De probleemanalyse is uitgevoerd op drie niveaus, waaruit blijkt dat op:
- Macroniveau individualisering en verstedelijking leidt tot afname van de sociale
cohesie.
- Mesoniveau een gezamenlijke aanpak ontbreekt bij Ons Berkenhof. Professionals
missen kennis, middelen en methodieken om effectief met netwerken te werken.
- Microniveau ouders en kinderen negatieve gevolgen ervaren van een klein of zwak
netwerk, zoals stress, eenzaamheid en beperkte ontwikkelingskansen.
Door onderzoek te doen naar het inzetten en vergroten van het netwerk, kunnen gezinnen
beter zelfstandig functioneren en zijn zij op lange termijn minder afhankelijk van de
hulpverlening. Dit draagt bij aan het zelfvertrouwen en de empowerment van gezinnen, wat
aansluit bij de kernwaarden menselijke waardigheid en autonomie. Naar aanleiding van het
verkennen van het probleem, door middel van veld- en literatuurverkenning is de volgende
doelstelling naar voren gekomen: Onderzoeken hoe het netwerk van gezinnen, die tijdelijk
extra ondersteuning en 24-uurs zorg met intensieve begeleiding nodig hebben, effectief kan
worden vergroot en ingezet.
Om verder te onderzoeken welke behoeften de verschillende betrokkenen hebben omtrent
het sociale netwerk, is er gebruik gemaakt van contextual interviewing. Uit de interviews
kwam naar voren dat gezinnen meer hun bestaande netwerk willen betrekken en dat
professionals duidelijke informatie willen over netwerkvergroting met bijpassende tools.
Daarnaast zijn inzichten verzameld uit interviews met andere ouder- kindhuizen,
literatuuronderzoek en best practices. Uit de best practices kwamen de volgende methoden
naar voren:
- Home-Start: Vrijwillige ondersteuning en netwerkversterking.
- Eigen Kracht-conferenties: Activeren van het netwerk via gezamenlijke plannen.
- De methodieken Krachtwerk en HouVast: Gericht op zelfregie en
netwerkontwikkeling.
Aan de hand van de verschillende inzichten zijn er drie prototypes ontwikkeld die door
middel van een decision matrix verzonden zijn naar een aantal stakeholders. Aan de hand
van de ontwerpeisen is de keuze gemaakt om een handleiding te ontwikkelen, waarin staat
hoe het netwerk ingezet en vergroot kan worden. Door middel van Lo-fi prototyping (van t’
Veer et al., 2020) is het prototype getest en bijgewerkt. Om het uiteindelijke product
duurzaam te implementeren in de praktijk is het van belang om tijdens vergaderingen de
resultaten van de handleiding te bespreken. Zodat er kan worden stilgestaan bij de inzet en
ontwikkeling van het netwerk per gezin. Hierdoor kan het product waar nodig worden
ge
De handleiding draagt er aan bij dat de gezinsnetwerken optimaal worden benut, doordat het
netwerk actief betrokken wordt bij het zorgtraject. Het stimuleert actieve inzet van de
gezinnen, omdat zij het netwerk gaan inzetten tijdens het verblijf bij Ons Berkenhof. De
handleiding geeft tools om netwerken in te zetten en te vergroten, waardoor gezinnen
gestimuleerd worden om hun zelfredzaamheid te vergroten. De tools bieden onder andere
laagdrempelige activiteiten die gezinnen kunnen helpen om in contact te komen met
anderen. Daarnaast worden er interventies en organisaties benoemd die ondersteuning
kunnen bieden bij het vergroten van het netwerk. Dit bied kansen voor de organisatie omdat
zij hiermee nieuwe samenwerkingsrelaties kunnen aangaan.
Uiteindelijk kan het inzetten en vergroten van het netwerk bij gezinnen leiden tot een lagere
werkdruk voor professionals, omdat het netwerk meer kan opvangen.