Samenvatting

Dit onderzoek is zelfstandig opgezet en uitgevoerd met ondersteuning van diverse stakeholders.
Vanuit een eigen belangstelling in de onderwerpen relaties, intimiteit en seksualiteit in de zorg zijn
wij vooronderzoek gaan doen en kwamen daarbij uit bij bemiddelingsorganisatie voor sekszorg
Need2Care. Met input van de eerste stakeholder Need2Care zijn wij begonnen met het verkennen
van het door hun gesignaleerde probleem dat er op sekszorg vaak een taboe heerst bij
zorgpersoneel. Tijdens het verkennen van dit probleem zijn wij uitgekomen op een aantal feiten en
problemen. De eerste daarvan is dat seksualiteit wordt onderstreept als mensenrecht door de World
Association for Sexual Health en hand in hand gaat met de Universele Verklaring van de Rechten van
de Mens. Als sociaal werker ben je er om die mensenrechten te waarborgen. Echter is uit het
onderzoek naar voren gekomen dat in drie zorg en welzijn beroepsgroepen (huisartsen,
zorgmedewerkers en sociaal werkers) moeite wordt ervaren om het onderwerp seksualiteit bij
mensen met een beperking bespreekbaar te maken en op een juiste manier te ondersteunen. Wat
hierin ook opvalt is dat de gesprekken en begeleiding vaak reactief gebeurt naar aanleiding van
incidenten. Echter is een proactieve houding juist wat nodig is om het recht van een gezonde en
positieve invulling van seksualiteit te waarborgen bij mensen met een beperking. Hierdoor worden
deze seksuele rechten (en dus mensenrechten) helaas niet altijd goed gewaarborgd.
Dit probleem dat wij hebben gesignaleerd is verder onderzocht door het houden van diverse
contextuele interviews met professionals uit het werkveld, waaronder een aandachtfunctionaris RIS
die tevens werkzaam is bij een expertisecentrum. Wij zijn daardoor tot de mening gekomen dat de
plek waar verandering moet komen, het onderwijs van toekomstig zorgpersoneel is. Na onderzoek
te hebben gedaan naar het huidige curriculum van de Social Work opleiding(en) binnen de
Hanzehogeschool, door te praten met professionals en een themadag over seksualiteit bij te wonen,
is er gesignaleerd dat de opleiding nog weinig invulling heeft voor het leren signaleren en bespreken
van relaties, intimiteit en seksualiteit op een proactieve manier gericht op een positieve invulling. Op
basis van deze bevinding is er een enquête uitgezet onder de derdejaars studenten BA Social Work
aan de Hanzehogeschool over hoe zij dit ervaren. Daaruit kwam sterk naar voren dat zij zich
onvoldoende voorbereid voelen om deze gesprekken aan te gaan en het onderwerp nog veel
ongemak oproept.
Op basis van deze bevindingen en kansen zijn wij bezig gegaan met het ontwikkelen van een product
dat kan bijdragen aan meer bewustwording onder de studenten over de rol die zij later (kunnen)
hebben in het bespreken van en ondersteunen bij de onderwerpen Relaties, Intimiteit en
Seksualiteit. Met behulp van meerdere tools uit het boek ‘Ontwerpen voor zorg en welzijn’ zijn wij
uiteindelijk uitgekomen op een lesplan en hebben daarbij aansluitend een praatpot ontwikkeld om
het gesprek tussen studenten en zorgmedewerkers opgang te brengen, met daarin stellingen en
vragen gebaseerd op bevindingen uit het onderzoek. Na het uittesten van een eerste prototype
tijdens het vak Leren Signaleren van jaar 2 BA Social Work hebben wij de producten verder
ontwikkeld en uiteindelijk tijdens het vak Lets Talk About Sex een volledigere versie uitgevoerd, waar
de programma-eigenaar van beide vakken bij aanwezig was