Samenvatting

Managementsamenvatting
In Nederland leven meer dan een half miljoen mensen in armoede. Dit probleem wordt vaak
van generatie op generatie doorgegeven, wat resulteert in generatiearmoede. Het
aanpakken van generatiearmoede vereist een zorgvuldige combinatie van interventies,
waarbij maatwerk centraal staat.
In Noord-Nederland zijn er veel projecten en samenwerkingen rond armoede, waaronder het
onderzoek ‘Uit de Duivelskring van Armoede’ van Movisie en Tintengroep. Sociaal werkers
binnen Tintengroep bieden hulp bij armoede-gerelateerde zaken zoals hulp bij financiën,
samenlevingsopbouw en opvoedondersteuning. Door de diversiteit aan projecten is er
behoefte aan overzicht om effectiever in te spelen op generatiearmoede.
Door middel van ontwerpgericht onderzoek is een product ontwikkeld voor de sociaal
werkorganisaties in Drenthe die onder Tintengroep vallen.
Tintengroep is een welzijnsorganisatie actief in Drenthe, Flevoland, Friesland, Groningen en
Overijssel.
Tintengroep ondersteunt inwoners bij zelfredzaamheid, geldzaken, opvoeding, relaties en
buurtproblemen. Het onderzoek richt zich op de Drentse werkorganisaties van Tintengroep:
Vaart Welzijn in Assen, Sedna in Emmen, Andes in gemeente Borger-Odoorn, Impuls in
gemeente Aa en Hunze en Neie Noaber in gemeente Tynaarlo.
Naar aanleiding van het verkennen van het probleem door middel van praktijk- en
literatuuronderzoek heeft het onderzoek het volgende doel gekregen: het ontwerpen van
een product dat de sociaal werkers van Tintengroep in Drenthe helpt bij het effectiever
aanpakken van generatiearmoede door meer overzicht te krijgen in de bestaande
armoede-interventies.
Om het onderzoek te beginnen zijn er contextual interviews, interviews in de werkomgeving,
met ervaringsdeskundigen afgenomen; zij weten zelf hoe het is om in armoede te leven en
zetten hun ervaringen nu in als sociaal werkers. Hieruit kwamen de volgende belangrijke
inzichten naar voren:
- Als je in armoede leeft, wordt je veel van het kastje naar de muur gestuurd.
- De focus in begeleiding ligt te veel op het oplossen van acute problemen, te weinig
op het werken aan de onderliggende problematiek.
Uit deze eerste interviews volgden al de eerste ontwerpeisen. Hierna zijn er verschillende
contextual interviews afgenomen met sociaal werkers. Hierbij zijn sociaal werkers van alle
werkorganisaties van Tintengroep bevraagd. Hieruit volgden meer inzichten en
ontwerpeisen. Na het afnemen van de interviews met de sociaal werkers, hadden we nog
inhoudelijke vragen omtrent de ontwerpeisen die niet beantwoord konden worden door hen.
We zijn daarom in gesprek gegaan met een medewerker van de afdeling Communicatie. Zij
kon ons verder helpen, en uiteindelijk hebben we de volgende ontwerpeisen opgesteld:
- het product moet een duidelijk overzicht geven van de bestaande interventies met
betrekking tot (generatie)armoede;
- het product moet visueel aantrekkelijk vormgegeven zijn;
- het product moet makkelijk vindbaar zijn;
- het product moet printbaar zijn;
- het product moet zowel digitaal als fysiek beschikbaar zijn;
- het product moet consistent zijn vormgegeven met de huisstijl van de betreffende
werkorganisaties;
- het product moet eenvoudig te beheren en up-to-date te houden zijn door de
communicatieafdeling of een andere aangewezen beheerder.
Aan de hand van de ontwerpeisen is een prototype gemaakt met de methode Lo-fi
prototyping. Na het verkrijgen van feedback van de opdrachtgever en de medewerker van
de afdeling Communicatie, is het prototype bijgewerkt en aangepast.
Daarna hebben we door middel van de SCAMPER-methode nogmaals kritisch naar het
product gekeken en de laatste wijzigingen aangebracht. Deze methode stimuleert mensen
om vanuit diverse invalshoeken na te denken over mogelijke verbeteringen van een product.
Voor een duurzame implementatie van het product in de praktijk doen we meerdere
aanbevelingen aan Tintengroep:
- Voor nieuwe medewerkers is het wenselijk om de poster op te nemen in het
inwerkproces, dit kan worden meegenomen in de bestaande e-learning. Dit biedt
nieuwe medewerkers de mogelijkheid om zich vertrouwd te maken met de
interventies die binnen hun werkorganisatie worden aangeboden.
- Het is van belang dat iedere werkorganisatie zijn poster introduceert bij de sociaal
werkers zodat ze op de hoogte zijn van het bestaan en het gebruik van de poster.
- Het product dient opgenomen te worden in de geldgids ‘Armoede en
Schuldhulpverlening’ van Vaart Welzijn, die in 2025 geactualiseerd wordt.
- Voor het hebben van een duidelijk aanspreekpunt is het van belang dat er iemand
binnen de organisatie wordt aangesteld als verantwoordelijke voor de poster. Binnen
Tintengroep kan dit iemand van de afdeling Communicatie zijn.
- Door de poster regelmatig te herzien en bij te werken, wordt ervoor gezorgd dat deze
actueel blijft. Er worden continu nieuwe activiteiten en interventies aan het aanbod
van Tintengroep toegevoegd.
- Tintengroep kan haar sociaal werkers verder ondersteunen door de Databank
Effectieve Sociale Interventies van Movisie onder de aandacht te brengen. Deze
databank biedt een overzicht van landelijk ingezette, evidence-based interventies die
sociaal werkers kunnen ondersteunen bij het kiezen van effectieve aanpakken om
generatiearmoede te bestrijden.
- In de toekomst kan er gekeken worden naar uitbreiding van de poster naar andere
werkgebieden binnen de organisatie, zoals Stichting Peuterwerk.
Op basis van samenwerking en transparantie binnen Tintengroep is het doel behaald. Door
het onderzoek methodisch aan te pakken via het Double Diamond model, is een product
ontwikkeld dat voldoet aan de ontwerpeisen en dat goed inzetbaar is binnen Tintengroep.
Het eindproduct, een overzichtelijke poster met generatiearmoede-interventies per
werkorganisatie, biedt sociaal werkers snel inzicht in beschikbare interventies. Dit vergroot
de effectiviteit van de hulpverlening en draagt bij aan het doorbreken van generatiearmoede.