Samenvatting

De scriptie ‘’Volhoudbare gebiedsontwikkeling in Sliedrecht-Noord’’ richt zich op de uitdaging tussen water en bodem sturend en gebiedsontwikkeling in de polder (in het specifiek het projectgebied Sliedrecht-Noord). Door de woningnood in Nederland en specifiek Zuid-Holland worden er locaties aangewezen voor woningbouw die in het eerste opzicht niet verstandig zijn door bijvoorbeeld een lage ligging of zwakke ondergrond. Om dit te voorkomen zijn de klimaatonderlegger en de basiskaart natuurlijk systeem opgesteld. Deze kaarten kunnen ondersteuning bieden bij het kiezen van uitbreidingslocaties en mogelijke maatregelen voor het natuurlijke systeem. De klimaatonderlegger laat zien dat er weinig locaties in Zuid-Holland zijn waar gebouwd kan worden zonder extra maatregelen. De kamerbrief water en bodem sturend van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is opgezet om het water en bodemsysteem sturend te leidend te maken. Dit betekent dat de bestaande systemen bepalen wat er wel of niet mogelijk is in het desbetreffende gebied. Deze doelstellingen in combinatie met de hoge kosten door schades als gevolg van bodemdaling maken het onaantrekkelijk om te bouwen in de polders. Echter denken wij bij Gebiedsmanagers dat met de juiste maatregelen bouwen op deze locatie mogelijk moet zijn. Het doel van dit onderzoek is om te laten zien hoe een nieuwe proefverkaveling eruit kan zien in vergelijking met de traditionele manier van bouwen. De nieuwe proefverkaveling kan gebruikt worden ter inspiratie om gebiedsontwikkeling in de polder anders te benaderen. De hoofdvraag van dit onderzoek luidt als volgt:

‘’Op welke manier kan het projectgebied Sliedrecht-Noord water en bodem sturend ontworpen worden?’’

Om de hoofdvraag te beantwoorden is gebruik gemaakt van verschillende onderzoeksmethoden. Er is een gebiedsanalyse opgesteld door literatuuronderzoek te doen en data-analyses uit te voeren. Vervolgens is er literatuuronderzoek gedaan naar water en bodem sturend. Als toevoeging hierop zijn er vijf interviews over water en bodem sturend gehouden met experts van verschillende organisaties. Vanuit de gebiedsanalyse, literatuuronderzoek en de interviews zijn er criteria opgesteld om water en bodem sturend tastbaar te maken. Deze criteria zijn gebruikt om alternatieve bouwmethodes te toetsen.

Uit de toetsing is drijvend bouwen als beste optie gekomen. De reden hiervoor is dat Sliedrecht-Noord last heeft van bodemdaling door veenoxidatie. Het is van belang om het gebied te vernatten om deze negatieve trend om te keren.

Vervolgens is het al bestaande Concept Masterplan (versie 8 april 2024) getoetst aan de criteria waaruit is gebleken dat dit plan niet water en bodem sturend is. Dit plan is voornamelijk traditioneel ingestoken en maakt gebruikt van voorbelasten. Dit kan resulteren in onomkeerbare bodemdaling en zodoende tot hoge onderhoudskosten en problemen voor de volgende generaties.

De bouwmethode met de drijvende woningen is uitgewerkt tot een nieuwe proefverkaveling. Hierbij is de bestaande kreekrug gebruikt voor de hogere bebouwingsdichtheid en zijn hier aan de rand de drijvende woningen geplaatst. Deze nieuwe proefverkaveling is wederom getoetst aan de opgestelde criteria. Uit beide toetsingen blijkt dat drijvende woningen een betere oplossing is dan de traditionele bouwmethode van het Concept Masterplan.

Het antwoord op de hoofdvraag is dat Sliedrecht-Noord water en bodem sturend ontworpen kan worden door gebruik te maken van toetsingscriteria die zijn opgesteld vanuit de gebiedsanalyse, literatuuronderzoek en interviews over water en bodem sturend. Door gebiedsspecifieke criteria op te stellen vanuit ondervonden knelpunten en kansen met het water en bodem systeem in gedachten kan er een volhoudbare ontwikkeling ontstaan zonder af te wentelen op de volgende generaties.

Het onderzoek is valide gezien het feit dat de rode draad uit de literatuur en de interviews over water en bodem sturend vrijwel gelijk is ondanks dat iedereen verder zijn eigen interpretatie heeft. De informatie in de gebiedsanalyse komt voort uit bronnen van bijvoorbeeld het waterschap of andere erkende instanties. Deze informatie is vervolgens samengevoegd om te zorgen dat de nieuwe proefverkaveling aan de eisen voldoet. De vraag die wel gesteld kan worden is of een woonwijk creëren in een veenpolder de beste keuze is. De literatuur laat zien dat het niet verstandig is om in Sliedrecht-Noord te bouwen. Als gemeente Sliedrecht besluit om het project alsnog voort te zetten is het verstandiger om de nieuwe proefverkaveling verder uit te werken dan de huidige traditionele proefverkaveling.

Wanneer dit onderzoek in de praktijk toegepast wordt vereist dit nog verder onderzoek. Dit betreft voornamelijk veldonderzoek zoals bodemkwaliteit en de daadwerkelijke draagkracht van de kreekrug. Ook is het verstandig om een stakeholder analyse op te stellen om de juiste partijen op het juiste moment te benaderen zodat gezamenlijk water en bodem sturend gemaakt kan worden.

De aanbeveling voor de volgende stap is om het beroepsproduct (de poster) te presenteren bij de ontwikkelaar, het ontwerpbureau, de gemeente en het waterschap. Het doel hiervan is om te zorgen dat Sliedrecht-Noord water en bodem sturend kan worden en op de lange termijn een volhoudbare gebiedsontwikkeling is.