Samenvatting

De leden van FNV-Kiem geven aan dat zij ontevreden zijn over de transparantie van de beheersorganisaties, dit is tevens uit onderzoek in opdracht van het Instituut voor Informatierecht gebleken. Op grond van de Wet Toezicht collectieve beheersorganisaties auteurs- en naburige rechten (verder Wtcb) moeten beheersorganisaties een billijke vergoeding uitkeren en dienen zij transparant te werken. Het “College van Toezicht collectieve beheersorganisaties auteurs- en naburige rechten” (verder College van Toezicht) heeft als taak om toezicht te houden op de cbo’s met betrekking tot de transparantie in de (financiële) administratie en het op rechtmatige wijze en onder redelijke beheerskosten verdelen van de geïnde gelden. Naast het College van Toezicht biedt VOI©E (Vereniging van Organisaties die intellectueel eigendom Collectief Exploiteren) een cbo-keurmerk.
De doelstelling van het onderzoek is om FNV-Kiem informatie te verschaffen omtrent de werkwijze van cbo’s aan de hand waarvan zij hun leden over de voor hen betreffende organisatie via een publicatie op hun website kunnen informeren. Hiervoor wordt allereerst onderzocht wat de wettelijke kaders van cbo’s zijn met betrekking tot de billijke vergoeding en transparantie in de bedrijfsvoering. Vervolgens is door middel van interviews bij de cbo’s die van belang zijn voor de leden van FNV-Kiem, in kaart gebracht hoe zij hun geïnde gelden verdelen onder rechthebbenden en welke stukken zij over hun bedrijfsvoering openbaar maken. Dan worden deze uitkomsten getoetst aan het wettelijk kader.
Om deze doelstelling te behalen, is in dit onderzoek gekozen voor de volgende hoofdvraag: Welk advies kan FNV-Kiem volgens wetgeving, jurisprudentie en literatuur geven aan haar leden met vragen over de verdeelsleutels van Nederlandse collectieve beheersorganisaties?
Uit het onderzoek is gebleken dat de wet voor cbo’s een vergaande transparantie-eis heeft. Zij moeten hun jaarrekening, het jaarverslag, de statuten, de nevenfuncties van de bestuurders, een geschillenregeling, de tarieven en tariefgrondslagen, het repartitiereglement, licentievoorwaarden en kortingsregelingen, de representativiteit en legitimiteit, de bestemming van niet geclaimde gelden en haar beheerskosten openbaar maken. Aan de hand van literatuur en jurisprudentie kon onvoldoende vastgesteld worden wat een billijke vergoeding is voor auteursrechthebbenden die een beroep doen op een vergoeding van een cbo. Daarom is voor dit onderzoek gekozen voor hantering van het cbo-keurmerk en de normering van het College van Toezicht. Zowel deze normering als het cbo-keurmerk houdt in dat cbo’s van de geïncasseerde gelden maximaal 15% voor hun beheerskosten mogen gebruiken, de overige 85% dient verdeeld te worden onder de auteursrechthebbenden.
FNV-Kiem kan leden die vragen hebben met betrekking tot hun collectieve beheersorganisatie, het advies geven dat zij zich in elk geval dienen aan te melden bij de desbetreffende cbo. Zij dienen aan te geven op welke werken zij auteursrecht hebben en in welke hoedanigheid zij hieraan hebben meegewerkt. Ook is het van belang dat zij een grondig portfolio bijhouden van hun werken. Dit portfolio kunnen zij bij de cbo’s indienen om een collectieve vergoeding te krijgen voor hun werk. Op grond daarvan kennen cbo’s punten toe aan de ingediende werken op basis waarvan de vergoeding wordt vastgesteld.