Samenvatting

Dit onderzoek richt zich op de ervaringen van pedagogische medewerkers en jongeren binnen Rijks Justitiële Jeugdinrichting (RJJI) De Hartelborgt met betrekking tot de maatregelen tegen middelengebruik binnen deze instelling. De aanleiding van dit onderzoek is de groeiende zorg over het toenemende drugsgebruik onder jongeren binnen De Hartelborgt en de effectiviteit van de maatregelen binnen deze instelling om dit probleem aan te pakken. De centrale vraag van dit onderzoek is dan ook: hoe ervaren zowel pedagogische medewerkers als jongeren deze maatregelen tegen middelengebruik? Het doel van dit onderzoek is om inzicht te krijgen in hoe deze maatregelen worden ervaren en waar mogelijke verbeteringen kunnen worden doorgevoerd om de effectiviteit te vergroten. Het verbeteren van de maatregelen draagt bij aan het uiteindelijke doel van De Hartelborgt: zoveel mogelijk recidive voorkomen en de jongeren begeleiden tot een volwaardige deelname aan de samenleving.

Om inzicht te krijgen in deze ervaringen zijn vier pedagogische medewerkers en vier jongeren door middel van semigestructureerde interviews geïnterviewd. De keuze voor het houden van semigestructureerde interviews is gemaakt omdat het persoonlijke ervaringen en diepere inzichten biedt dan kwantitatief onderzoek. De vier jongeren verbleven op de VIC (Very Intensive Care) afdeling. Dit is een afdeling waar jongeren met psychologische problematiek verblijven. De pedagogische medewerkers waren afkomstig van verschillende afdelingen, wat zorgde voor een breder perspectief.

De resultaten laten zien dat zowel de pedagogische medewerkers als de jongeren de maatregelen grotendeels als ineffectief ervaren. Sancties hebben weinig tot geen effect en gespreksvoering is alleen effectief wanneer er een vertrouwensband bestaat tussen medewerker en jongere. Een belangrijk resultaat is dat inconsistentie in de handhaving van regels een probleem vormt. Medewerkers werken vaak vanuit een “grijs gebied” wat bij zowel medewerkers als jongeren voor verwarring en frustratie zorgt.

Hiernaast geven pedagogische medewerkers aan een gebrek aan training en ondersteuning op het gebied van middelengebruik te ervaren. Dit vermindert hun vermogen om de jongeren effectief te begeleiden. Het is echter ook mogelijk dat de medewerkers een vorm van handelingsverlegenheid ervaren. Dit kan het effect hebben dat de medewerkers, ondanks hun opleiding, onzeker zijn over hun eigen kunnen wanneer zij maatregelen moeten toepassen.

De belangrijkste conclusie is dat de huidige maatregelen tegen middelengebruik binnen RJJI De Hartelborgt niet effectief genoeg zijn, met name vanwege een gebrek aan consistentie, training en motivatie bij jongeren. Aanbevolen wordt om pedagogische medewerkers verder te trainen en ondersteunen door middel van rollenspellen en coaching. Hiernaast wordt aanbevolen consistent beleid te implementeren en meer aandacht te besteden aan positieve bekrachtiging in plaats van uitsluitend te focussen op sancties.

Deze aanbevelingen kunnen bijdragen aan een effectievere aanpak van middelengebruik binnen RJJI De Hartelborgt.