Samenvatting

Ondanks dat de zorg in het ziekenhuis verandert, lijkt het erop dat de verpleegafdelingen een hogere prioriteit hebben dan de wachtruimtes of de behandelkamers. Hoewel het aantal onderzoeken op het gebied van de verpleegafdelingen volgens verschillende onderzoekers zoals Dijkstra e.a. (2006) en Beukeboom e.a.(2012) niet voldoende zijn, pleiten dezelfde onderzoekers voor meer onderzoek op het gebied van wachtruimtes. Daarom wordt in dit onderzoek naar het antwoord gezocht op de vraag:

Hoe kan met bouwkundige ontwerpfactoren een model ontwikkeld worden waarmee de poliklinische wachtruimtes niet stress verhogend ontworpen kunnen worden?

Het doel van het onderzoek is om de stress bij een patiënt in ieder geval niet te verhogen door de vormgeving van de wachtruimte van een polikliniek. Uit de literatuur over stress bij patiënten is gebleken dat er een belangrijke manier om stress te verminderen, het afleiden zodat men zich minder bewust is van de ziekenhuisomgeving. Door de standaardisering van de on ziekenhuisomgeving koppelt een persoon alle negatieve ervaringen op gedaan in het ziekenhuis aan de omgeving. Dit heeft tot gevolg dat men bijna altijd stress ervaart en dat het niet uitmaakt in welk ziekenhuis de patiënt is. Ook maakt het uit waarvoor een patiënt naar het ziekenhuis moet, is het een routine controle of een belangrijke uitslag. Als de patiënt een belangrijke uitslag krijgt, zal men gestrester zijn dan bij het bezoek voor een routine controle. Twee dingen worden verlangt van het ontwerp voor de wachtruimte, het moet niet lijken op een standaard ziekenhuisomgeving en het moet voldoende afleiding bieden. Het zorgen voor voldoende afleiding voor de patiënt in de wachtruimte , is een grote uitdaging voor de ontwerpende partij. Het zoveel mogelijk beperken van irritatie bij de patiënt veroorzaakt door de omgeving en het zorgen voor zoveel mogelijk afleiding, zorgt er ieder geval voor dat omgeving geen extra stress door de omgeving wordt veroorzaakt. Door rekening te houden met de gevonden maatregelen zou een gerealiseerd ontwerp voor de wachtruimte kunnen zorgen voor extra inzichten op dit gebied, dan de onderzochte onderzoeken per deelaspect. Het uitzicht op natuur zorgt voor afleiding en biedt de mogelijkheid om weg te dromen. De ideale wachtkamer heeft ramen met uitzicht op een stuk natuur. Ramen zorgen ook voor het toelaten van daglicht met de positieve invloed op de patiënt. Het onderzoek toont aan dat hebben van ramen daarom de hoogste prioriteit heeft. Door de opstelling van de zitplaatsen kan worden voorkomen dat patiënten gedwongen worden elkaar aan te kijken. Het grote glasoppervlak van de ramen hebben wel een negatief effect op de akoestiek. Bij de akoestiek spelen twee aspecten een grote rol, de spraakverstaanbaarheid en de geluidsoverlast. De verstaanbaarheid van het medisch personeel is voor de patiënt belangrijk.. De spraakverstaanbaarheid wordt beïnvloed door de nagalmtijd. Het glasoppervlakte heeft een negatieve invloed op de nagalmtijd, de nagalmtijd wordt langer. Daarom krijgt de akoestiek de tweede prioriteit. De grootte van de wachtruimte moet goed worden afgestemd op aantal personen. Als men de zitplaatsen te dicht op elkaar plaats halveert ongeveer de capaciteit omdat men niet te dicht bij een vreemde wil zitten. Als de ruimte niet groot genoeg is voor het aantal personen, heeft de rest van de maatregelen geen zin meer omdat een te kleine ruimte erg veel stress veroorzaakt. Het boven staande geldt ook in het geval dat de wachtruimte niet te of slecht vinden is De angst van het niet op tijd komen levert zoveel stress op dat dit niet meer te verminderen is door een goede vormgeving van de wachtruimte. Als het ontwerp in ieder geval niet stress verhogend is dan is de patiënt naar alle waarschijnlijkheid meer tolerant naar het medisch personeel in het geval van lange wachttijden bij het uitlopen van het spreekuur. Dit kan dan vervolgens voor een betere werksfeer zorgen voor het personeel.. Een goed ontwerp van een wachtruimte heeft mogelijk meer positieve invloeden dan op het stressniveau van de patiënt.
Nader onderzoek zou meer inzicht kunnen opleveren naar de gevolgen van de combinatie van de beschreven maatregelen omdat de geraadpleegde onderzoeken zich beperkte tot een aspect.