Samenvatting

Versneld bouwen lijkt steeds meer de overhand te krijgen. De
traditionele bouwvolgorde maakt steeds meer plaats voor een andere
systematiek. Eerder wind- en waterdicht lijkt de oplossing voor een
kortere planning, betere kwaliteit en het reduceren van kosten. Of deze
aspecten werkelijk altijd samen gaan, blijkt uit dit afstudeeronderzoek
‘Tijdwinst gedurende het bouwproces’. Aan het onderzoek is een
maatschappelijke component toegevoegd. Het onderzoek wordt
uitgevoerd ten gunste van meerdere belanghebbende partijen, zodat
niet alleen de aannemer als enige belanghebbende partij fungeert.
Deze samenvatting zal op een beknopte manier inzicht verschaffen
over de onderzoeksmethoden en de uitkomsten. Gevolgd door
conclusies en een uitleg hoe de aanbevelingen tot stand zijn gekomen.
ONDERZOEKSWIJZE
Dit onderzoek is uitgevoerd aan de hand van de Prince2 methodiek.
Een methode die effectief projectmanagement, gericht op beheerst
opstarten, realiseren en afsluiten van projecten, mogelijk maakt.
Projecten worden opgedeeld in beheersbare fasen die tussentijdse
beoordeling van het project en tijdige besluitvorming waarborgen.
Volgens de Prince2 methodiek is dit onderzoek op gestructureerde
wijze uitgevoerd aan de hand van zeven stappen. Te weten:
‘Starting Up a Project’, ‘Initiating a Project’, ‘Controlling a Stage’,
‘Managing Product Delivery’, ‘Managing Stage Boundaries’, ‘Planning’
en ‘Closing a Project’.
Door deze methode is het proces te structureren en in verschillende
fases in te delen.
Vanaf de start tot het eind, met daartussen gebruik makend van
plannen en terugkoppelingen. Dit gedeelte levert een bijzondere
bijdrage aan de gekozen afstudeerrichting ‘bouwprojectmanagement’.
ONDERZOEKSRESULTATEN
Onderzocht is welke systemen toegepast kunnen worden om
bouwwerken eerder wind- en waterdicht te krijgen. Voor dit onderzoek
zijn grondgebonden eengezinswoningen gekozen die voorzien zijn van
een pannendak. De bouwmethode is stapelbouw
(kalkzandsteenwanden en breedplaatvloeren, met een ribcassette
begane grondvloer).
De onderzoekgegevens zijn verkregen door het afnemen van
interviews, verspreiden van een enquête, raadplegen van literatuur,
zowel via het Internet als in de bibliotheek, en het bezoeken van
diverse bouwplaatsen om zelf indrukken op te doen van diverse
systemen die al in de praktijk toegepast worden.
Uit het onderzoek is de conclusie getrokken dat het toepassen
van een afgelakt inmetselkozijn, voorzien van glas en een
beschermfolie het meest optimale systeem is wanneer er gekeken
wordt naar de planning en de kosten. Het is een snel werkend
systeem waar veel voordeel mee te behalen valt. Daarbij zijn de kosten
relatief laag, doordat er een aantal schakels verdwijnen door de grote
mate van prefabricering.
Belangrijk is dat de keuze voor dit systeem voortgekomen is uit de
conclusies die we hebben getrokken aan de hand van de
onderzoeksresultaten. Maar, de aanbevelingen die tevens uit de
onderzoeksgegevens voortkwamen, luiden anders dan de conclusie.
De aanbeveling voor het systeem die het beste in de toekomst
toegepast kan worden, is een systeem dat bestaat uit een
montagekozijn die gemonteerd wordt aan een stelkozijn, die in
een vroeg stadium wordt voorzien van een gewapende folie om
de woning wind- en waterdicht te krijgen.
BELANGRIJKSTE ACHTERGRONDEN
Allereerst is in kaart gebracht welke systemen deel uit konden maken
van dit onderzoek. Gekeken is welke systemen momenteel toegepast
worden en welke systemen in ontwikkeling zijn als mogelijk te
gebruiken in de toekomst.
De onderzochte systemen:
- Stelkozijn, voorzien van gewapende folie, montagekozijn;
- KAPLA- systeem;
- Inmetselkozijn voorzien van grondverf en gewapende folie;
- Inmetselkozijn voorzien van grondverf, glas en opplakfolie
- Afgelakt inmetselkozijn voorzien van gewapende folie;
- Afgelakt inmetselkozijn voorzien van een rubber en gewapende
folie, ontwerp TEHA;
- Afgelakt inmetselkozijn voorzien van glas en gewapende folie.
Aan de hand van alle ingewonnen informatie is er per systeem een
planning opgesteld, waarin de tijdwinst helder wordt. Wanneer de
kostenbesparingen toegevoegd worden aan de tijdbesparingen, wordt
een goed totaalbeeld verkregen van de voor- en nadelen per systeem.
PLANNINGEN
Ieder systeem is aan de hand van planningen in kaart gebracht. De
planningen wijzen per systeem uit wat de bouwtijdverkorting is en hoe
deze verkorting verkregen wordt.
De traditionele manier (inmetselkozijn voorzien van grondverf) heeft
een bouwtijd van 193 werkbare dagen.
De overige systemen hebben een bouwtijd van 164 dagen. Een
verkorting van 29 werkbare dagen, gerekend met onwerkbare
dagen betekent dit een projectverkorting van 7,5 week.
Omgezet in kosten is dit ongeveer € 15.342,- 1
1 Alle aangegeven kosten zijn in dit verslag exclusief BTW.
Deze bouwtijdverkorting is bij ieder systeem gelijk, afgezien van de
traditionele manier, doordat de afbouwfase als een compleet blok naar
voren geschoven wordt.
Per systeem is het aantal steigerdagen verschillend, dit resulteert tevens
in een kostenbesparing bij enkele systemen. Het KAPLA systeem
beschikt 36 dagen over een steiger, gevolgd door het afgelakte
inmetselkozijn, voorzien van glas en folie met 38 steigerdagen. Het
traditionele systeem beschikt 50 dagen over een steiger.
De systemen KAPLA, inmetselkozijn, glas en folie & inmetselkozijn,
glas, rubber en folie brengen een vereenvoudiging van het logistieke
proces. Minder disciplines zullen werkzaam zijn tijdens de afbouwfase.
KOSTEN
Bij het opstellen van een kostenvergelijk van de verschillende
gevelopening- sluitende systemen zijn onderstaande gegevens gebleken
(van het TEHA concept is geen kostenanalyse gedaan).
Offertes zijn opgevraagd voor 96 gelijke kozijnen met afmeting 2500 x
1360 mm, 3 kozijnen per woning. De kozijnen bestaan uit 2 draaiende
delen en één vast.
Afgelakt inmetselkozijn, glas, gewapende folie € 99.240,-
Afgelakt inmetselkozijn, folie € 100.302,-
Stelkozijn, folie, montagekozijn € 108.202,-
Traditioneel houten kozijn € 110.533,-
Inmetselkozijn, grondverf, folie € 111.283,-
Inmetselkozijn, grondverf, glas, opplakfolie € 112.285,-
KAPLA € 117.000,-
Zoals in de vorige alinea besproken, treedt er een afname op van het
aantal steigerdagen (bij uitzondering van het traditioneel houten
kozijn).
38 Dagen resulteert in een verkorting van 12 steigerdagen, een
besparing van € 2488,- aan huurkosten.
Bij een montagekozijn treedt een vereenvoudiging op van het logistieke
proces, dit gaat tevens gepaard met kostenbesparingen. Daarbij wordt
bij het later plaatsen van het kozijn en glas herstelkosten drastisch
teruggedrongen.
Het afgelakte inmetselkozijn, glas, gewapende folie lijkt financieel
aantrekkelijk, maar daarin tegen zijn er enorme risico’s voor
beschadigingen, waardoor men achteraf verrast kan worden door niet
gecalculeerde herstelkosten. Aan de hand van een risico-inventarisatie
en een schatting van de daaruit volgende kosten is een nieuwe volgorde
ontstaan van de systemen.
Stelkozijn, folie, montagekozijn € 108.202 91 pnt.
Traditioneel houten kozijn € 110.533 76 pnt.
KAPLA € 117.000 84 pnt.
Inmetselkozijn, grondverf, folie € 111.283 109 pnt.
Afgelakt inmetselkozijn, folie € 100.302 118 pnt.
Inmetselkozijn, grondverf, glas, opplakfolie € 112.285 98 pnt.
Afgelakt inmetselkoz,, glas, gewap. folie € 99.240 116 pnt.
INTERVIEWS
Diverse mensen zijn geïnterviewd, zodat wij gebruik konden maken
van hun praktijkervaring. De uitkomsten van veelal dezelfde vragen
waren in sommige gevallen erg verschillend. De interviews vonden
plaats onder een aantal hoofduitvoerders, uitvoerders, opzichters, e.a.
De interviews bestonden voornamelijk uit vragen over
- het toepassen van folie;
- het herstellen van beschadigde prefab afgelakte kozijnen;
- het klimaat en de voorzieningen omtrent het aanbrengen van
een anhydrietvloer;
- toepassen van KAPLA;
- het stadium waarin het definitieve glas geplaatst dient te zijn.
Een aantal andere interviews werd afgenomen bij disciplines uit een
ander vakgebied. Zo werd een planningsdeskundige benaderd, Kees
Koekoek werkzaam bij TCN Property Projects, en werd een interview
afgenomen met Marcel ter Huurne, de directeur van timmerfabriek Ter
Huurne uit Haaksbergen.
Aan de planningsdeskundige werden de moeilijkheden voorgelegd die
wij ondervonden in het deel van de afbouwfase. Pasklare antwoorden
werden niet gevonden, maar het hielp ons weldegelijk om verder te
komen om een reële planning te realiseren.
Marcel ter Huurne is momenteel binnen het bedrijf bezig met
innovaties omtrent het monteren van folie op het kozijn d.m.v. een
rubberpees, met als uitgangspunt dat verwijdering van de folie
gemakkelijk dient te zijn. Een variant op het concept van TEHA is
momenteel in ontwikkeling bij hen, maar dit krijgt van ons geen
positieve beoordeling. De sponning is aangebracht aan de metselzijde
van het kozijn, waarbij tussen het kozijn en het metselwerk een ruimte
vrijgelaten dient te worden van 4 à 5 mm om de pees en het folie na
het metselen te verwijderen. Ons inziens lijkt het in eerste instantie niet
haalbaar om overal een gelijke ruimte te creëren en als tweede gaat
verwijderen van de pees niet heel gemakkelijk.
De uitkomsten van de interviews laten zien dat er een duidelijk
onderscheid is in een voorkeur naar de gangbare manier van bouwen
en een voorkeur voor innovaties. De voorstanders van de meest
gangbare manier van bouwen, zien het glas het liefst in een zo laat
mogelijk stadium geplaatst, met als gevolg dat het bouwwerk niet
vervroegd wind- en waterdicht is (bij toepassing inmetselkozijn). Zij
lijken huiverig voor nieuwe ontwikkeling, mede door een aantal slechte
ervaringen van nieuw toegepaste systemen.
Anderen geven juist de voorkeur aan nieuwe ontwikkelingen. Wanneer
een nieuw systeem toegepast zal worden, dan wordt benadrukt dat men
erin dient te geloven en er helemaal voor moet gaan. Belangrijk hierbij
is wel dat vooraf onderzocht wordt wat de kans van slagen is en dat er
bewustwording gecreëerd wordt onder de bouwplaatsmedewerkers.
Een nieuw systeem brengt een andere werkwijze met zich mee en dat
moet men zich goed realiseren.
Een juiste wijze van implementeren is onontkoombaar voor succes.
LITERATUUR
Geraadpleegde literatuur verschafte ons achtergrondinformatie over
verschillende systemen, detaillering van kozijnen, het opstellen van
planningen en de wijze van het verrichten van het onderzoek. Als
hulpmiddel is hier gebruik van gemaakt, waardoor een praktisch
onderzoek is ontstaan met theoretische onderbouwingen.
BEZOEK VAN BOUWPLAATSEN
Verschillende bouwplaatsen zijn bezocht die een relatie hadden met het
onderzoek. Verschillende systemen zijn in kaart gebracht die op
praktisch gebied werden onderzocht. Het rapport toont foto’s om de
bevindingen weer te geven. Gekeken werd naar: werkbaarheid,
kwaliteit, functionaliteit, snelheid, ARBO, ed.. Door zelf de ervaringen
te toetsen, werd de betrouwbaarheid en validiteit vergroot.
ENQUÊTE
Voor één van de systemen, afgelakt inmetselkozijn, rubber en folie (=
TEHA concept), is een enquête verstuurd naar een groot aantal
architectenbureaus om een indruk te krijgen of het betreffende systeem
werkelijk toegepast kan worden. Het betreft de esthetische kant van het
systeem, waar architecten mogelijk geen voorstander van zijn.
Het schijfdiagram toont de onderzoeksgegevens toepassing voor of
tegen. Bij dit systeem is in het kozijn bij de aansluiting van het
metselwerk een sponning aangebracht die dienst doet als houder voor
het rubber. Het uiterlijk van het kozijn verandert hierdoor en daardoor
is het dubieus of architecten dit kozijn überhaupt toe willen passen.
Het merendeel van de reacties geeft aan het wel toe te willen passen.
Zij zien de sponning op esthetisch gebied niet als een probleem.
Fig. 2
Fig. 1
ARGUMENTEN VOOR DE AANBEVELING
Om kwaliteit te bieden, wat als uitgangspunt nagenoeg voorop staat, is
het toepassen van een inmetselkozijn wat ons betreft verledentijd.
Onze buurlanden passen allen montagekozijnen toe, waarbij de
kwaliteit optimaal blijft. De risico-inventarisatie wijst uit dat er een
groot risico is voor beschadigingen gedurende de bouw bij een
inmetselkozijn. Daarbij dient men verder te kijken dan puur een goede
oplevering van het eindproduct. De staat van het kozijn over langere
tijd dient meegenomen te worden in de overwegingen. Het GIW
verschafte voor dit onderzoek nuttige informatie omtrent dit gebied.
Bij toepassing van een stelkozijn in combinatie met een gewapende
folie, maakt het mogelijk om het bouwwerk in een vroeg stadium winden
waterdicht te krijgen. Het montagekozijn wordt in optimale conditie
opgeleverd, wat voor meerdere belanghebbende partijen van grote
waarde is. Daarnaast spelen