Samenvatting

In Nederland wordt vanuit het Rijk invulling gegeven aan circulaire doelstellingen via het Rijksprogramma 'Nederland circulair in 2050'. Diverse overheden proberen hun beleid en werkprocessen hierop af te stemmen, waaronder de implementatie van de Aanpak Duurzaam Grond-, Weg-, en Waterbouw (DGWW), waarin de Milieukosten Indicator (MKI) een centrale rol speelt (Gemeente Utrecht, 2020).
Hoewel de MKI al sinds 2012 in de bouwsector wordt toegepast, is deze indicator nooit herzien. De aansluiting tussen de huidige ambities en doelstellingen van de circulaire stad en de wijze waarop de MKI momenteel wordt ingezet, kan daarom in twijfel worden getrokken.
Het doel van dit onderzoek is dan ook om de inzet van de MKI te helpen verbeteren om zo een optimale bijdrage te kunnen leveren aan de Circulaire stad. Daarbij wordt antwoord gegeven op de volgende centrale hoofdvraag:
“Hoe draagt de huidige inzet van de milieu kosten indicator bij aan de realisatie van een circulaire stad, en welke aanbevelingen kunnen worden gedaan om deze inzet te optimaliseren?”

Het eerste deel van de hoofdvraag is onderzocht aan de hand van vijf vastgestelde ambities van de circulaire stad, te weten: een CO2-reductie van >60-100%, het meenemen van risico's met betrekking tot stoffen en materialen voor mens en milieu in de ontwerpfase, het meenemen van dezelfde risico's in de productiefase, het realiseren van hoogwaardig hergebruik van stoffen en materialen (producten), en het halveren van het gebruik van primaire grondstoffen.
Daarbij is in het onderzoek onderscheid gemaakt tussen de MKI berekeningen op productniveau en op projectniveau, waarbij de focus in dit onderzoek voornamelijk ligt op de inzet van MKI op projectniveau.

De conclusie luidt dat de MKI kan bijdragen aan het realiseren van de vijf ambities van de circulaire stad, maar dat de huidige inzet van MKI niet adequaat aansluit. Daarom is een heroverweging van de inzet nodig om de vastgestelde ambities te bereiken.

In de aanbevelingen wordt de implementatie voorgesteld van de vier belangrijkste verbeterpunten; uniformiteit, software-optimalisatie, kostenreductie en optimalisatie van het kwaliteitssysteem, het meest ingrijpende effect zal hebben op de verbetering van de inzet van de MKI. De verantwoordelijkheid voor het verbeteren van deze punten ligt voornamelijk bij de overheid, waarbij een gerichte investering in proces en mensen van belang is.
Daarnaast is de implementatie van het in een eerdere projectfase inzetten van de MKI, het dwingender inzetten van de MKI, het bevorderen van het gebruik van MKI, het berekenen van alle LCA-fases (A t/m D of C t/m B), duidelijkheid bieden over de toetsing, het herzien van de weegfactoren in de berekening, het stimuleren van innovatie en het versnellen ervan bevorderen en het creëren van een platform voor innovatieve producten ook aanbevolen om de gestelde ambities te bereiken. Met deze aanbevelingen wordt het tweede deel van de hoofdvraag beantwoord.