Samenvatting

‘Hoe tevreden bent u met het leven?’ Als we deze vraag in 2021 aan een inwoner van Zeeland stelden dan zal deze anders zijn beantwoord dan enkele jaren geleden. Net als de rest van de wereld werd Zeeland geconfronteerd met een crisis met een ongekende maatschappelijke impact: een ultieme test in veerkracht voor de samenleving.
Waar overheid en maatschappelijke organisaties in crisismodus opereerden, benadrukte de coronapandemie het belang van een goede maatschappelijke basis die de algemene kwaliteit van leven bevordert, bestaande uit o.a. toegankelijke zorg voor iedereen, sociale en financiële vangnetten, toegang tot schone natuur en ook het vertrouwen van de bevolking in sociale instituties. De maatschappelijke keuzes staan door corona meer op scherp. Heeft volksgezondheid bijvoorbeeld een hogere prioriteit dan economische groei? En hoeveel aandacht moet er in een crisis gegeven worden aan kwetsbare groepen zodat de sociaaleconomische achterstand die deze groepen vaak al hebben niet nog groter wordt?
In dit onderzoek richten wij ons op de kwaliteit van het leven in Zeeland in de breedste zin van het woord: hoe is het gesteld met de kwaliteit van leven in Zeeland? Hoe kijken inwoners van Zeeland aan tegen wonen, werken en leven in Zeeland? Welke ontwikkelingen zien we in de tijd? En in hoeverre zien we daarbij verschillen tussen generaties, groepen inwoners en regio’s? Bij het beantwoorden van deze vragen staat het perspectief van de Zeeuwse inwoner centraal en richten wij ons vooral op de structurele sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen in de regio. De uitdaging voor ons, als onderzoekers, was hierbij om de impact van de coronacrisis te (h)erkennen, maar ons voornamelijk te richten op structurele, onderliggende vraagstuk ken in Zeeland.
Dit onderzoek bouwt voort op een reeks van eerdere onderzoeken die sinds 2009 om de vier jaar is herhaald (voorheen onder de titel: ‘Staat van Zeeland’). In de vorige edities (Smit, 2009; Van der Wouw et al., 2013; ZB| Planbureau, 2017) werd telkens een beeld geschetst van de ontwikkelingen rondom het thema leefbaarheid. De onderzoeken toonden het belang van een veilige en leefbare omgeving, goede en bereikbare onderwijs- en zorgvoorzieningen, passende vervoersvoorzieningen, hoogwaardige culturele voorzieningen, en mogelijkheden om te werken en te ondernemen. In de laatste editie werd geconcludeerd dat leefbaarheid in Zeeland nauw samenhangt met economische ontwikkelingen, het gebruik van de fysieke ruimte, en de mogelijkheden die jong en oud hebben om in Zeeland ‘hun ding’ te doen. Dit alles binnen een regionale context van verstedelijking, een kleiner wordende beroepsbevolking, een toenemend sterfteoverschot en een relatief verouderde woningvoorraad.