Samenvatting

Dit onderzoek beschrijft wat er volgens de literatuur nodig is om de kwaliteit van schriftelijk
reflecteren van volwassen studenten te bevorderen. De ontdekkingsgerichte benadering van
reflecteren als 'cultureel antropoloog' (Procee, 2011) blijkt hiervoor een goed uitgangspunt te
zijn. In deze benadering gaat het namelijk niet om het verbeteren van iets dat de student niet
goed genoeg doet, maar om het oprekken van denkkaders om zodoende tot nieuwe
ontdekkingen te komen. Op basis van dit uitgangspunt worden er voorwaarden geformuleerd
voor een verantwoorde aanpak. Een apart programma voor reflecteren in samenhang met
praktijkervaringen en theoretische kennis (Procee & Visscher-Voerman, 2004) blijkt
belangrijk. Reflectieopdrachten dienen een structuur en focus te bieden, die reflectie
provoceren (McGuire, Lay & Peters, 2009). Een variatie van opdrachten in soort en
complexiteit is wenselijk (Luken, 2010). Verder zijn adequate feedback (Luken, 2010),
heldere beoordelingscriteria (Pauw, 2007) en duidelijke kaders (Moon, 2006, in Dyment &
O'Connell, 2010) van belang. Deze uitgangspunten worden vergeleken met de aanpak, zoals
een school voor Middelbaar Beroeps Onderwijs (MBO) die voor de volwassen variant van
haar opleiding Pedagogisch Werk (PW) hanteert. Deze opleiding wordt gevolgd door
studenten in de leeftijd tussen de twintig en veertig jaar. Duidelijk wordt dat de school een
benadering van reflecteren gebruikt, die gericht is op het verbeteren van wat de student nog
niet goed doet. Reflecteren blijkt als gevolg daarvan makkelijk te worden verward met
evalueren.