Samenvatting

Trajectum Hanzeborg en Trajectum Hoeve Boschoord vormen samen het concern Trajectum.
Stichting Trajectum valt onder de Wet bopz (Bijzondere Opnemingen in Psychiatrische Ziekenhuizen). Als bopz-instelling heeft Trajectum te maken met middelen en maatregelen (m&m). Dit is de overkoepelende term voor de regelgeving rondom dwangbehandeling en noodsituaties bij gedwongen opname in een bopz-instelling. Middelen en maatregelen zijn regels, handelingen of interventies die in strijd zijn met de persoonlijke vrijheid van een individu. Het gaat onder meer om separatie, plaatsing in een afzonderingsruimte, fixatie, gedwongen toediening van medicatie en gedwongen toediening van vocht/voeding. Middelen en maatregelen mogen alleen worden toegepast als er sprake is van gevaar voor de cliënt zelf, voor derden of voor goederen. bopz-instellingen zijn verplicht toegepaste middelen en maatregelen
te registreren en te melden bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg (igz). Voor de registratie is voor de medewerkers van Trajectum Hanzeborg het M-of-M-formulier ontwikkeld.
Op dit formulier wordt onder meer vermeld welk middel of welke maatregel is toegepast, welk gevaar daarmee is afgewend, wie het middel of de maatregel hebben uitgevoerd, wie toestemming heeft verleend, wat de rechtspositie van de cliënt is en of de toepassing van het middel of de maatregel is opgenomen in het behandel-/begeleidingsplan.
Aanleiding voor dit onderzoek is de indruk dat groepsleiders en activiteitenbegeleiders op de locatie Zeuvenakkers na toepassing van een middel of maatregel niet altijd een M-of-M-formulier
invullen. Hiermee voldoet Trajectum Hanzeborg niet aan haar wettelijke verplichting.
Daar komt nog bij dat M-of-M-formulieren belangrijke informatie kunnen opleveren over de kwaliteit van zorg en begeleiding die op Zeuvenakkers wordt geboden aan haar cliënten. Indien niet in alle gevallen een dergelijk formulier wordt ingevuld, loopt Zeuvenakkers
relevante informatie mis. Net als de igz streeft Zeuvenakkers naar een daling van het aantal middelen en maatregelen in het algemeen en het aantal separaties in het bijzonder. Dergelijke vrijheidsbeperkende maatregelen kunnen namelijk leiden tot lichamelijke en psychische schade. Om hier gericht beleid op te kunnen ontwikkelen, is een goede registratie van toegepaste middelen en maatregelen noodzakelijk. In dit onderzoek staat dan ook de volgende vraag centraal: 'Hoe komt het dat medewerkers van de locatie Zeuvenakkers van Trajectum Hanzeborg na de uitvoering van een middel of maatregel niet altijd een M-of-M-formulier invullen?'
Om antwoord te kunnen geven op de centrale onderzoeksvraag is de probleemstelling uitgesplitst in een aantal deelvragen. Deze vragen zijn op drie manieren beantwoord:
- literatuuronderzoek naar de registratie van middelen en maatregelen in de gezondheidszorg;
- onderzoek naar het aantal ingevulde M-of-M-formulieren op Zeuvenakkers, de aard van de middelen en maatregelen die worden geregistreerd en de verhouding tussen Zeuvenakkers
en de overige afdelingen van Trajectum Hanzeborg;
- interviews met groepsleiders, activiteitenbegeleiders, een operationeel manager en een gedragswetenschapper op de locatie Zeuvenakkers.