Samenvatting

Alle leerlingen zijn verschillend. Hun achtergrond is verschillend, hun interesses zijn verschillend, hun leertempo is verschillend en ook de mate waarin zij zich verantwoordelijk voelen is verschillend. Maar er zijn ook overeenkomsten. Leerlingen zijn van nature nieuwsgierig, ze willen laten zien wat ze kunnen (competentie), ze willen het zelf kunnen (autonomie) en ze willen gewaardeerd en gerespecteerd worden (relatie) in een veilige omgeving.

Echter leerlingen kunnen het niet alleen, zij moeten voortdurend gemotiveerd worden. Hierin speelt de docent een belangrijke rol. Met dit onderzoek wil ik als docent handvatten krijgen om leerlingen te motiveren terwijl zij zelfstandig studeren tijdens mijn les. Hiervoor heb ik mijn onderzoek gericht op leerlingen uit het derde leerjaar vwo. Door een literatuuronderzoek te doen, een enquête af te nemen en een vragenlijst voor te leggen aan zowel de leerlingen als aan enkele docenten van een klas uit het derde leerjaar vwo, heb ik conclusies kunnen trekken en aanbevelingen kunnen doen voor de volgende onderzoeksvraag.

‘Op welke wijze kan ik leerlingen uit het derde leerjaar vwo motiveren terwijl zij zelfstandig studeren tijdens mijn les?’

Tijdens mijn onderzoek heb ik theorie en praktijk aan elkaar gekoppeld. Met de theoretische onderbouwing laat ik zien dat er verbanden zijn tussen de motivatie hiërarchie van Maslow, de attributietheorie van Weiner en de zelfdeterminatietheorie van Deci en Ryan. Het praktijkgedeelte bestaat uit een enquête die de motivatie van leerlingen voor schoolvakken in het algemeen meet, een vragenlijst over de motivatie voor het vak natuurkunde en over mijn manier van lesgeven en een vragenlijst over motivatie van leerlingen tijdens andere schoolvakken. Deze laatste vragenlijst heb ik laten invullen door enkele collega docenten die lesgeven aan mijn onderzoeksgroep.

Na het verzamelen van alle data ben ik tot de conclusie gekomen, dat je als docent al behoorlijke resultaten kun behalen door je te verdiepen in de belevingswereld van de individuele leerling en hierop je lesstof, lesmateriaal en (uitdagende) opdrachten af te stemmen, zeker tijdens het zelfstandig studeren tijdens een les. Leerlingen kunnen het niet alleen en moeten het nut van de lesstof inzien. Steek energie in de relatie met je leerlingen. Iedere leerling moet de ruimte krijgen zijn eigen weg te kunnen gaan, zijn eigen uitdagingen te kunnen kiezen met zijn eigen unieke talenten. Hiernaast is positieve feedback van de docent vooral op de voortgang van de individuele leerlingen belangrijk, waarbij de beheersbaarheid in het oog moet worden gehouden. Blijf als docent kijken naar wat leerlingen wel kunnen en niet naar wat ze niet kunnen. Immers: ‘Wat je niet weet, kun je leren’.