Samenvatting

Anancus arvernensis, een Europese mastodont, is een slurfdrager die gevonden wordt op fossielen vindplaatsen door heel Europa. Tussen de vondsten van Anancus zitten molaren. In dit onderzoek worden molaren uit de Oosterschelde en Dorkovo met elkaar vergeleken. Beide vindplaatsen hebben een andere geologische leeftijd, de Oosterschelde van ≈2 Ma en Dorkovo ≈4.5 Ma. Hierom kunnen deze locaties vertellen over de veranderingen in Anancus tijdens zijn evolutie. De meeste molaren liggen opgeslagen bij Naturalis Leiden, in totaal liggen daar 27 molaren of premolaren. Momenteel is het onzeker wat de relatieve leeftijd van de molaren is en of ze behoren tot de jongste vorm van Anancus. In dit onderzoek vergelijk ik deze ≈2 Ma molaren met het oudere ≈4.5 Ma materiaal uit Dorkovo, Bulgarije. Hierbij ligt de focus op twee eigenschappen: de hoeveelheid afzetting van cement tussen de verschillende lophen (rijen tanden) en de hoeveelheid anancoidie (verschuiving van ordening van de lophen). Door naar deze eigenschappen te kijken kan de fylogenetische leeftijd bepaald worden (niet de exacte leeftijd maar het verschil in de geologische leeftijd tussen de twee locaties). Dit helpt bij het begrijpen van de relatieve geologische leeftijd van de molaren. Er wordt gekeken naar de individuele leeftijd van de molaren door te kijken naar het slijtpatroon van de kiezen. Dit laat zien wat de gemiddelde leeftijd van de dieren was tijdens hun overlijden. Er wordt gekeken naar het klimaat en de vegetatieve veranderingen van de twee locaties, dit wordt vergeleken met de resultaten van het onderzoek naar de molaren. Zo wordt gekeken naar de rol van klimaat en vegetatie in de evolutie van Anancus. Er zijn zeven molaren uit Dorkovo en twaalf molaren uit de Oosterschelde onderzocht. Kleine morfologische verschillen waren zichtbaar tussen de twee groepen kiezen. In het algemeen hadden de Oosterschelde molaren meer cement tussen de lophen en hadden deze ook meer anancoidie. De ≈4.5 Ma Dorkovo vegetatie liet de opkomst zien van soorten die beter tegen kou kunnen en had tropische soorten. De Oosterschelde bevatte soorten aangepast aan een kouder klimaat. De laatste deelvraag gaat over de AEY (African elephant years) van de molaren, hierbij werd de leeftijd van de molaren gedetermineerd aan de hand van Afrikaanse olifanten en de slijtage van hun molaren. De gemiddelde leeftijd van de groep was tussen de 20 – 35 jaar, een uitzondering hierop was een gebruikte m3 van 47 jaar. Geconcludeerd kon worden dat er een zichtbaar verschil was tussen de twee groepen molaren.